Verbum

бяро́завік, ‑а і ‑у, м.

1. ‑у. Бярозавы сок. Нахіліўшыся да нязграбнага асінавага карытца, .. [дзяўчына] чэрпае насатым кубкам халодны бярозавік, маленькімі глыткамі п’е салодкі сок. Стаховіч. Помню: ледзь канчаліся марозы, З выраю вярталіся шпакі, Мы гурбою беглі да бярозы Ставіць пад бярозавік латкі. Гаўрусёў.

2. ‑а. Тое, што і падбярозавік.

калама́жка, ‑і, ДМ ‑жцы; Р мн. ‑жак; ж.

Лёгкая выязная павозка на рысорах. Назаўтра Антон з Сымонам у лёгкай, на рысорах, каламажцы за дзень аб’ехалі ледзь не ўсе палі калгаса. Сіняўскі. Люба з Ларысай прыехала ў двор з горада на спружыністай невялічкай, як дваім сесці, каламажцы. Мурашка.

дэфе́кт, ‑у, М ‑кце, м.

Загана, недахоп. Надзя з Асяй, думаючы памяняцца на гэты вечар плаццямі, прымервалі іх, падганялі пад рост, ліквідавалі на хаду ледзь улоўныя дэфект. Васілевіч. Не знайшоўшы ў трактары ніякіх дэфектаў, Піліпёнак загадваў трактарысту адганяць яго ўбок, да дарогі, што вяла ў «Новы шлях». Шахавец.

[Лац. defectus.]

запле́сціся ​¹, ‑плятуся, ‑пляцешся, ‑пляцецца; ‑пляцёмся, ‑плецяцеся; зак.

1. Заплесці сабе валасы ў касу (косы).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Сплесціся, пераплесціся. Сенажаць! Заплялося тваё разнатраўе — Не пацягнеш касы. Арочка.

запле́сціся ​², ‑плятуся, ‑пляцешся, ‑пляцецца; ‑пляцёмся, ‑плецяцеся; зак.

Разм. З цяжкасцю зайсці куды‑н. Ледзь заплёўся дамоў.

стрыма́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Утрымаць сябе ад праяўлення якіх‑н. пачуццяў, ад здзяйснення якіх‑н. жаданняў. — А мужычкам і нядрэнна жывецца на свеце, — сказаў сваяк пана ляснічага, пазіраючы на сялян. — Кастусь, пачуўшы гэтыя словы, ледзь стрымаўся. С. Александровіч. Я хацеў агрызнуцца, але стрымаўся. Маці зла не жадае. Навуменка.

сыро́к ​¹, ‑рка, м.

1. Разм. Памянш.-ласк. да сыр.

2. Невялікі брусок плаўленага сыру ці сырковай масы ў расфасоўцы. Плаўлены сырок. □ [Галя] ж заўсёды ледзь не са слязамі ўпрошвае сына з’есці кавалачак шакаладнага сырка, які ён любіць найбольш. Радкевіч.

сыро́к ​², ‑рка, м.

Азёрна-рачная рыба сямейства ласасёвых.

трасу́чка, ‑і, ДМ ‑чцы, ж.

Разм. Ліхаманка. Хадоська .. чула, як нешта сціскае, ломіць яе, поўніць усю такім холадам, што вось-вось не ўтрываеш, закалоцішся, бы ў трасучцы. Мележ. // Дрыжыкі ад хвалявання. Прызналася [Ларыса], што ледзь не замучыла яе нейкая трасучка, калі людзі папрасілі выступіць у калгасным лекторыі. Кулакоўскі.

угра́знуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; пр. уграз, ‑ла; зак.

Засесці, увязнуць у гразі. — На поплаве ледзь не ўгразлі, — дадаў, пасмялеўшы, Максім. Хомчанка. // перан. Разм. Трапіўшы ў якое‑н. становішча, не знайсці сіл, магчымасці выйсці з яго. Угразнуць у даўгах.

•••

Угразнуць па вушы ў чым — цалкам, поўнасцю аддацца чаму‑н.

укру́г, прысл. і прыназ.

Абл.

1. прысл. Кругом, вакол. Раз бяседа вялікая ў князя была: На пасад дачку княжну садзілі; За сталом він заморскіх крыніца цякла, Бегла музыка ўкруг на паўмілі. Купала.

2. прыназ. з Р. Вакол чаго‑н. Няяркая, маленькая вясёлка Укруг месяца ледзь бачна зіхаціць. Багдановіч.

ці́каць, ‑ае; незак.

Ціха і мерна панукваць (звычайна пра гадзіннік і гадзіннікавы механізм). Будзільнік спакойна цікаў на стале. Гроднеў. Ледзь чутна цікаў гадзіннікавы механізм заведзенай міны. Шамякін. // Утвараць гукі, падобныя да цікання гадзінніка. Ці помніш, сцежка ціхая, Абцасікі вясёлыя? Трывожна сэрца цікае, З тугой гляджу наўкола я. Барадулін.