Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
чу́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Вестка, паведамленне. [Кандрат:] — А ад Барташэвіча чутак няма? — [Домна:] — ..Чаму няма? Напісаў, што скора прыйдзе. Лобан. Чуткі з вайны трохі-трохі даходзілі да горада, надта далёка была яна адгэтуль. Мурашка. І вось гэтай вясною маланкай абляцела ўсе вёскі чутка: да Першага мая шахцёры абяцаюць даць калійную соль. Кулакоўскі. // звычайна мн. (чу́ткі, ‑так). Звесткі (звычайна няпэўныя, недакладныя); пагалоска. Справы ў яго доўга не ладзіліся, і да Зыбіна даходзілі чуткі, што яго вось-вось здымуць з пасады. Мележ. Хадзілі чуткі, што ніякі.. [Мінін] не слесар, а жандар коннай петраградскай паліцыі. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ба́іць ’гаварыць, пускаць чуткі; малоць глупства, пустасловіць; расказваць казкі’ (Нас., Бяльк.), ба́яць (Шат., Касп.). Рус. ба́ить, ба́ять, укр. ба́яти ’апавядаць; вядзьмарыць’, польск. bajać, чэш. bájiti ’гаварыць’, балг. ба́я ’вядзьмару’, серб.-харв. ба̏јати ’тс’ і г. д. Прасл. bajati bajǫ да і.-е. *bhä‑ (: *bhō‑) ’гаварыць’: ст.-грэч. φημί, φᾱμί ’гавару’ φήμη, φᾱ́μα ’голас, чуткі’, φωνή голас’, лац. fāri ’казаць’, fāma ’слава, чуткі, апавяданне і г. д.’ Бернекер, 39; Фасмер, 1, 140; Кюнэ (Poln., 42) лічыць паланізмам (польск. bajanie) і аддзеяслоўнае ба́енне (Касп., Нас.). Няпэўна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мусі́раваць несов., прям., перен. мусси́ровать;
віно́ ~руе — вино́ мусси́рует;
м. чу́ткі — мусси́ровать слу́хи
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
легенда́рны, -ая, -ае.
1. Які з’яўляецца легендай¹, мае адносіны да легенды; вядомы толькі па легендах; казачны.
Легендарная аповесць.
2. перан. Незвычайны, небывалы, авеяны славай (высок.).
Л. герой.
3. перан. Выдуманы, непраўдападобны.
Легендарныя чуткі.
|| наз. легенда́рнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассла́віць, -ла́ўлю, -ла́віш, -ла́віць; -ла́ў; -ла́ўлены; зак., каго-што (разм.).
1. Моцна расхваліць каго-, што-н.; уславіць
Р. подзвігі герояў.
2. Распусціць чуткі, плёткі пра каго-, што-н.
Р. па ўсім сяле.
|| незак. расслаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Раздзе́нькаваць, раздзя́нькываць ’гутарыць павольна’, ’разносіць чуткі’ (Юрч. СНЛ), што да дзенькаць, дзя́нькаць ’весці пустыя размовы’ (Юрч. СНЛ). Гукапераймальнае ўтварэнне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перабо́льшаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад перабольшыць.
2. у знач. прым. Празмерна павялічаны. Перабольшаныя чуткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пра́зі мн. л. ’чуткі’ (віл., Сл. ПЗБ). Нямела, магчыма, да польск. frazes ’фраза’, старое ’слова, зварот, выраз’ з адаптацыйнай зменай ф > п.⇉.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пагаво́рваць, -аю, -аеш, -ае; незак., аб кім-чым, пра каго-што і са злуч. «што».
Час ад часу ўзнаўляць размовы пра што-н., абмяркоўваючы што-н., перадаючы якія-н. чуткі.
Пагаворваюць аб яго ад’ездзе (пра яго ад’езд) або што ён ад’язджае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)