чарнамо́рскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да Чорнага мора. Адчуванне, што яна [Валя] часцінка неабсяжнай, вялізнай краіны, дзе адначасова — бушуюць чарнаморскія штормы, на спалавелыя нівы падаюць ціхія дажджы, а над заснежанымі запалярнымі прасторамі яснее зусім не летняе неба... Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парушы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Маленькая часцінка чаго‑н.; пылінка. Гукан зняў з пяра пазногцем парушынку, акуратна падпісаў і прамакнуў. Шамякін. У пасках святла, якія коса з акна ў вугал перасякалі хату, варушыліся драбнюткія парушынкі. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пылі́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Асобная часцінка пылу (у 1 знач.). У палосцы залатой [сонечнага праменя] Незлічоныя пылінкі Закружыліся, як рой. Колас. У пакой праз .. плеценыя цыноўкі ледзь прабіваліся палоскі сонечнага святла. Рэдкія пылінкі плылі ў іх. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ка́пля ’кропля, часцінка вадкасці’ (ТСБМ, Сержп. Ск., Сцяшк., Яруш.; КЭС, лаг.; шчуч., Сл. паўн.-зах.). Укр., рус. капля, ст.-рус. каплꙗ польск. уст. дыял. kapia ’тс’, ’капеж’, чэш. kápě, славац. kaplina, славен. káplja, серб.-харв. ка̏пља, балг. капля, ст.-слав. каплꙗ. Прасл. kapja < kapati ’капаць’ (Трубачоў, 9, 147).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
драбі́нка 1,
гл. драбінкі.
драбі́нка 2, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Разм. Маленькі кавалачак, часцінка чаго‑н. Качан працягнуў дзяўчыне падарунак — з маленькіх шкляных драбінак пацеркі, якія купіў у раймагу. Ваданосаў. З-пад ног сухі пясок цячэ Янтарнымі драбінкамі. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ро́та ’вайсковае падраздзяленне ў складзе батальёна’ (ТСБМ), ст.-бел. рота ’рота, атрад войска’ (1516 г.) — са ст.-польск. rota ’атрад войска’, якое з ст.-в.-ням. rote, rotte ’натоўп, рота’; апошняе — з ст.-франц. rote < народналац. rupta (cohors) ’частка, часцінка кагорты’, ’усхваляванае, разбітае войска’ < дзеепрым. ruptus < rumpere ’разрываць, парушаць, прыпыняць’. Трэба адрозніваць ад ст.-слав. рота ’прысяга’ (гл. ESJSt, 13, 777).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
і́скра, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Маленькая часцінка распаленага або палаючага рэчыва.
Стралялі іскрамі дровы.
2. Яркі зіхатлівы водбліск, бліскучая кропка.
Іскры снегу.
3. перан., чаго. Пачатак, пробліск, праяўленне якога-н. пачуцця, думкі, таленту.
Іскры надзеі.
○
Электрычная іскра — род імгненнага электрычнага разраду.
◊
Аж іскры з вачэй пасыпаліся (разм.) — пра замарачэнне ад болю ў выніку моцнага ўдару па галаве.
|| памянш. і́скарка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
|| прым. і́скравы, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смяці́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Часцінка смецця; маленькая частачка чаго‑н. — Пастараемся, пан афіцэр, усё здзьмухнем, да пылінкі, да смяцінкі! — завіхаўся ля яго спрытны паліцай. Лынькоў. — Як.. [Кулінка]: дужа захварэла ці так сабе, з працы? — цікавілася Тамара, дастаючы тонкім пальцам з куточка вока нейкую смяцінку. Ермаловіч. Ніводнай ён [Міхеіч] мясцінкі Мятлой не абміне, Ніводнае смяцінкі Тут не пакіне. Не! Агняцвет.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пушы́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Дробная часцінка пуху. Раніцай жаваранак прачнуўся, выскачыў з гняздзечка, рупліва выкладзенага сухім пырнікам і лёгкімі пушынкамі. Даніленка. Ніна па-гаспадарску зняла нейкую нябачную пушынку з.. [Алесевага] пінжака. Шыцік. / Пра што‑н. вельмі лёгкае, што нагадвае пушынкі. Мяккія пушынкі снегу ападалі на зямлю. Кавалёў. Побач з.. [Сняжком] куляецца і кружыць белай пушынкай на ветры малая спрытная Волечка. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крупі́нка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑нак; ж.
1. Памянш. да крупіна; маленькая крупіна.
2. Дробная часцінка чаго‑н. З сосен ападалі на тратуар ледзяныя крупінкі інею. Грамовіч. // перан. Пра вельмі малую колькасць чаго‑н. [Наталля:] Шчаслівая тым, што я патрэбны чалавек, што магу несці хоць крупінку цяжару, які лёг на плечы народа. Крапіва. У Ганны Сяргееўны яшчэ была крупінка надзеі, і яна рашыла трымацца да канца. Няхай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)