параліза́тар, ‑у, м.

Спец.

1. Вонкавае раздражненне, у выніку якога растарможваецца рэфлекс. Паралізатар тармажэння.

2. У хіміі — рэчыва, якое запавольвае хуткасць каталітычных рэакцый.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надда́ць, -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́дзены; зак. (разм.)

1. што і чаго. Дадаць, дабавіць да таго, што ўжо было раней.

Н. пары.

2. чаго і без дап. Павялічыць хуткасць.

Н. кроку.

Н. ходу.

|| незак. наддава́ць, -даю́, -дае́ш, -дае́; -даём, -даяце́, -даю́ць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спрыт, -у, М спры́це, м.

1. Дасканаласць, умельства, хуткасць у руках.

С. у руках.

2. Лоўкасць у рабоце, гаспадарлівасць; майстэрства; здатнасць да чаго-н.

Гаспадарскі с. (уменне).

3. Абаротлівасць, уменне ўладжваць асабістыя справы, пранырлівасць.

Зайздросны с.

Дзякуючы выключнаму спрыту ён хутка разбагацеў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэмп, -у, мн. -ы, -аў, м.

1. Ступень хуткасці ў выкананні музычнага твора, а таксама ў рухах, выкананні чаго-н., чытанні і пад.

2. Хуткасць ажыццяўлення, выканання або інтэнсіўнасці развіцця чаго-н.

Тэмпы будаўніцтва.

◊

У тэмпе (разм.) — хутка, энергічна.

|| прым. тэ́мпавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пераго́нны в разн. знач. перего́нный;

п. апара́т — перего́нный аппара́т;

~нная ху́ткасць (ско́расць) — перего́нная ско́рость

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

макракіне́тыка, ‑і, ДМ ‑тыцы, ж.

Раздзел кінетыкі, які вывучае ўплыў працэсаў пераносу рэчываў і цяпла на хуткасць хімічных рэакцый (галоўным чынам у прамысловых умовах).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

імклі́васць, ‑і, ж.

Уласцівасць імклівага; вялікая хуткасць, шпаркасць. Імклівасць рухаў. Імклівасць горных патокаў. □ Пушчаны з гары снежны ком набывае ўсё большую і большую імклівасць. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

даа́тамны, ‑ая, ‑ае.

Які быў, існаваў да выкарыстання атамнай энергіі. Самыя лепшыя даатамныя падводныя лодкі мелі максімальную хуткасць пад вадой 25–27 кіламетраў у гадзіну.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Верць! — выклічнік, які азначае ’рэзкі паварот, хуткасць руху’ (КТС, Мядзв.). Укр. верть, рус. верть, серб. вр̏ц ’тс’. Адваротнае ўтварэнне ад *вертети па аналогіі да дзеясловаў, якія перадаюць гукаперайманні.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

узраста́ючы

1. прил. возраста́ющий;

~чая ху́ткасць — возраста́ющая ско́рость;

~чая прагрэ́сія — возраста́ющая прогре́ссия;

2. деепр. возраста́я

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)