фле́йта, ‑ы, ДМ ‑йце, ж.
Духавы музычны інструмент высокага рэгістра ў выглядзе драўлянай або металічнай трубкі з адтулінамі і клапанамі. Глуха войкнуў барабан. І флейты захваляваліся жалобнай мелодыяй. Мікуліч.
[Ням. Flöte.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ражо́к¹, -жка́, мн. -жкі́; -жко́ў, м.
1. мн. ро́жкі, -жак; гл. рог¹.
2. Тое, што і рог¹ (у 2 знач.).
3. Назва розных вырабаў, прадметаў у выглядзе рога¹, трубкі з расшыраным канцом.
4. толькі мн. Харчовы прадукт у выглядзе коратка нарэзанай макароны.
Наварыць ражкоў.
5. Лапатачка для надзявання абутку.
|| прым. ражко́вы, -ая, -ае.
Ражковае дрэва.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прымкну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак.
1. што. Зачыніць, замкнуць на некаторы час.
П. дзверы.
2. Прысунуцца шчыльна да чаго-н.
П. вухам да тэлефоннай трубкі.
3. да каго-чаго. Тое, што і далучыцца.
П. да большасці.
○
Прымкнуць штык (спец.) — надзеўшы, прымацаваць да вінтоўкі.
|| незак. прымыка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. прымыка́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лі́вер 1, ‑у, м.
Вантробы забойнай жывёлы (печань, лёгкія, сэрца і селязёнка) як прадукты харчавання. Купіць ліверу. Пірог з ліверам.
[Ад англ. liver — печань.]
лі́вер 2, ‑а, м.
Прыбор для набірання вадкасці ў выглядзе трубкі з расшырэннем пасярэдзіне.
[Ад лац. levare — паднімаць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́мпула, ‑ы, ж.
1. Герметычна запаяная шкляная пасудзіна невялікіх памераў, у якой захоўваюцца ў стэрыльным выглядзе невялікія дозы лякарстваў, крыві і пад. Ампула з вакцынай.
2. Спец. Пухірападобнае расшырэнне розных органаў, якія маюць форму трубкі.
[Лац. ampulla.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жале́ззе, ‑я, н., зб.
Разм. Непатрэбныя жалезныя рэчы, жалезны лом. Тараска нічога не кідаў абы-дзе. Розныя там цвічкі, трубкі, .. шайбачкі былі складзены ў скрынку для жалеззя. Юрэвіч. Усюды валяліся колы, абады, утулкі, нейкае жалеззе. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дрэна́ж, -у́, м.
1. Асушэнне глебы пры дапамозе сістэмы траншэй ці труб, а таксама сістэма такіх траншэй, труб.
Д. балота.
2. Вывядзенне з раны гною, вадкасці з дапамогай спецыяльнай трубкі (спец.).
Д. раны.
3. мн. -ы́, -о́ў. Гумавая ці шкляная трубка з адтулінамі, якая ўводзіцца ў рану для адтоку гною, вадкасці (спец.).
Увесці д.
|| прым. дрэна́жны, -ая, -ае.
Дрэнажная канава.
Дрэнажная трубка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пішчы́, пішчыкі ’аер, Acorus calamus L.’ (ганц., пруж., ЛА, 1; свісл., Шатал.). Відаць, да пішч 2 (гл.): расліна вылазіць з зямлі ў выглядзе завостранай трубкі < прасл. *ріха/і. Параўн. таксама пішчыкі (гл.). Не выключана сувязь з пішчаць (гл.), бо з ніжніх канцоў лістоў аеру дзеці робяць пішчыкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трубёлка ‘трубка, скрутак’ (сен., Бел. дыял. 1). Да труба 1, трубель (гл.); аналагічныя па паходжанні і фармальна блізкія в.-луж. trubjalka ‘трубачка, дудачка; сцябло’, гл. Шустэр-Шэўц, 1535; славац. trúbeľka ‘сфарміраваная ў форме трубкі’, гл. Кралік, 630; харв. trubèljika, славен. trobelíka ‘расліна Cicuta virosa’ (гл. Сной₂, 785).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
клац, выкл.
Разм. Шчоўк, лясь. Зноў клац палкоўніцкай тэлефоннай трубкі здаўся .. [Гопке] пісталетным стрэлам. М. Ткачоў. А Воўк рэагаваў на гэта, як заўжды, Па-воўчаму: разявіў ляпу, Зубамі — клац ля саменькай рукі, Ледзь іклы вострыя ў далоню не ўпіліся. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)