канцэ́сія, -і, мн. -і, -сій, ж.

1. Дамова на здачу дзяржавай у эксплуатацыю прыватным прадпрымальнікам або іншаземным фірмам прамысловых прадпрыемстваў, прыродных багаццяў або іншых гаспадарчых аб’ектаў.

Міжнародныя канцэсіі.

К. на будаўніцтва чыгункі.

2. Само прадпрыемства, арганізаванае на аснове такой дамовы.

|| прым. канцэсі́йны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Каркажава́ты ’каржакаваты’ (Нар. лекс.). Само тлумачэнне сведчыць аб паходжанні (гл. каржакаваты).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гаро́х, -у, М -у і -ро́се, м.

Расліна сямейства бабовых з насеннем у стручках, а таксама само круглае насенне гэтай расліны.

Нашчыпаць гароху.

|| памянш.-ласк. гаро́шак, -шку, м. Зялёны г.

|| прым. гаро́хавы, -ая, -ае.

◊

Гарохавы вянок — адмова ў каханні.

Пудзіла гарохавае (разм., неадабр.) — пра смешна ці безгустоўна адзетага чалавека.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Найса́ма ’звыш меры’: найсамо хужэй (ТС). Найвышэйшая ступень параўнання ад займенніка сам (сама), які сам ужываецца для перадачы найвышэйшай ступені прызнака, адпавядаючы па функцыі часціцы (прэфіксу) пай‑: само больша ’найбольшая’, само трудней ’цяжэй за ўсё’, тады найсамо хужэй ’звыш меры дрэнна’. Гл. ESSJ SG, 2, 591.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

зарыфмава́ць, ‑мую, ‑муеш, ‑муе; зак., што.

Звязаць рыфмаю (радкі верша). Верш атрымаўся баявы, злосны, толькі не ўдавалася зарыфмаваць само прозвішча — фон Крубер. Шахавец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пазазе́мны, ‑ая, ‑ае.

Які знаходзіцца за межамі зямлі. Само шчасце трэба шукаць не ў нейкіх пазаземных прасторах, а на зямлі, сярод людзей. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пія́на,

Спец.

1. прысл. Ціха, не моцна. Іграць піяна.

2. нескл., н. Фрагмент музычнага твора, выкананы такім спосабам, а таксама само такое выкананне.

[Іт. piano.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фарты́сіма,

Спец.

1. прысл. Мацней, чым фортэ.

2. нескл., н. Месца ў музычным творы, якое выконваецца такім чынам, а таксама само такое выкананне.

[Іт. fortissimo.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

канстру́кцыя, -і, мн. -і, -цый, ж.

1. Будова, узаемнае размяшчэнне частак, дэталей якога-н. збудавання, механізма і пад., а таксама само збудаванне, механізм.

К. моста.

Новая к.

2. Размяшчэнне слоў у мове з пункту гледжання іх граматычнай сувязі; граматычная будова словазлучэнняў.

К. складанага сказа.

Сінтаксічная к.

|| прым. канструкцы́йны, -ая, -ае.

Канструкцыйныя матэрыялы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

піяні́сіма,

Спец.

1. прысл. Вельмі ціха, цішэй, чым піяна.

2. нескл., н. Месца ў музычным творы, якое выконваецца вельмі ціха, а таксама само такое выкананне.

[Іт. pianissimo.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)