◎ Лапчы́вы ’прагны, прагавіты да яды, піцця’ (лун., Шатал.; лід., Сл. паўн.-зах.), ’зайздросны’ (Там жа), шальч. лахчывы ’прагны’, лапшывы ’тс’ (Сл. паўн.-зах., Жд. 1), ’зайздросны’ (КЭС, лаг.). Зах.-укр. лапчивий, лапшивий ’лоўкі, рахманы, умелы’, рус. лапчивость ’разгубленасць’ адрозніваюцца сваёй семантыкай ад бел. лексемы, якая запазычана з польск. łapczywy ’хцівы, прагны, сквапны’ < łapczyć ’прагна хапаць’, ’прагнуць’ < выклічнік łap© lapsi (Слаўскі, 4, 471).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Кваплі́вы ’прагны, хцівы’ (Нас., Шат., Яруш.). Гл. квапны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ненае́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Такі, якога цяжка накарміць; пражэрлівы; заўсёды галодны. Ненаедныя птушкі.
2. перан. Які не можа здаволіцца тым, што мае; прагны. Ненаедная натура. Ненаеднае горла.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Кішка́р ’прагны, ненаедны чалавек, жывёла’ (Жыв. сл.). Гл. кішках.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
заграбу́шчы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які імкнецца пабольш захапіць сабе; прагны. Ёсць прагныя, з заграбушчымі рукамі, як гэты Забела, ёсць больш памяркоўныя, якія бяруць па патрэбе, з аглядкай. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пажыра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да пажэрці.
2. перан. Знішчаць, спальваючы (пра полымя, агонь). Полымя.. загуляе па саламяных хрыбтах будынкаў, нібы прагны бязлітасны звер, пажыраючы іх. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ла́сы, -ая, -ае.
1. Вельмі смачны.
Л. кусок.
2. на што і да чаго. Які мае асаблівую цягу да чаго-н.; прагны; які выражае ахвоту, захапленне.
Л. да смятаны.
Паглядаць ласа (прысл.). Л. як кот на каўбасы (прымаўка). Л. на чужыя прыпасы (прымаўка).
|| наз. ла́сасць, -і, ж. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ненажэ́рны ’ненасытны, прагны’ (Касп.), нінажо́ра ’абжора’ (шчуч., З нар. сл.). Да жэ́рці (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Не́сыць ’ненаеднасць, прагнасць’ (Сцяшк., Юрч.), ’прагны (пра чалавека)’ (Шат.). Да сы́ты, параўн. ненае́да, ненае́жа ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
жа́ждущий
1. прич. які́ (што) сма́гне, які́ (што) хо́ча піць; які́ (што) пра́гне, які́ (што) жада́е; см. жа́ждать;
2. прил. сасма́глы; (страстно желающий) пра́гны (да чаго, на што, чаго);
жа́ждущий сла́вы пра́гны да сла́вы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)