гуманіта́рны, -ая, -ае.

1. Звернуты да асобы чалавека, да яго правоў і інтарэсаў.

Гуманітарныя праблемы.

2. Аб навуках: які звязаны з вывучэннем грамадства, культуры і гісторыі народа ў адрозненне ад прыродазнаўчых і тэхнічных навук.

Гуманітарная адукацыя.

|| наз. гуманіта́рнасць, -і, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

плутакра́тыя, ‑і, ж.

Кніжн.

1. Палітычны лад, пры якім дзяржавай кіруе кучка самых багатых прадстаўнікоў пануючага класа, а народ пазбаўлены правоў.

2. зб. Плутакраты.

[Грэч. plutokratia — панаванне, улада багатых або багацця.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грамадзя́нскасць, ‑і, ж.

Усведамленне сваіх правоў і абавязкаў у адносінах да дзяржавы; грамадзянская арганізаванасць і дысцынлінаванасць. Грамадзянскасць і патрыятызм ніколі не супрацьстаялі адно другому. «Полымя».

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

лішэ́нец, ‑нца, м.

Разм. У СССР да прыняцця Канстытуцыі 1936 г. — чалавек, пазбаўлены выбарчых і іншых грамадзянскіх правоў у сувязі з прыналежнасцю да эксплуататарскага класа.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

папячы́цельства, ‑а, н.

1. Сістэма мерапрыемстваў па абароне законных правоў і інтарэсаў непаўналетніх і недзеяздольных.

2. У дарэвалюцыйны час — установа для аказання дапамогі каму‑н.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

апе́ка, ‑і, ДМ апецы, ж.

1. Мерапрыемствы па ахове правоў і інтарэсаў асоб, якія не могуць самі весці сваіх спраў. Устанавіць апеку над малалетнім. // Нагляд над дзяржавай (ахова яе правоў, клопаты пра яе развіццё і пад.), які ператвараецца капіталістычнымі краінамі ў эксплуатацыю і аграбленне падапечных дзяржаў. Міжнародная апека.

2. Нагляд, кантроль над чыёй‑н. дзейнасцю. Выйсці з-пад апёкі.

3. Асобы, установы, арганізацыі, якія ажыццяўляюць апеку.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

іск, ‑у, м.

Спец. Звяртанне да суда з патрабаваннем аб абароне грамадзянскіх правоў. Прад’явіць іск. Задаволіць іск. Адмовіць у іску.

•••

Сустрэчны іск — іск, які прад’яўляецца адказчыкам істцу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

плебе́й, ‑я, м.

1. У Старажытным Рыме — чалавек ніжэйшага саслоўя, асабіста свабодны, але пазбаўлены першапачаткова грамадзянскіх і палітычных правоў.

2. У буржуазна-дваранскім жаргоне — чалавек не арыстакратычнага паходжання.

[Лац. plebejus.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зая́ўка, -і, ДМ -я́ўцы, мн. -і, -я́вак, ж.

1. Заява аб сваіх правах або аб атрыманні правоў на што-н.

З. на агародна-садовы ўчастак.

2. Заява з указаннем на патрэбу ў чым-н. (у грашах, матэрыялах і пад.).

З. на будаўнічыя матэрыялы.

|| прым. зая́вачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

фізі́чны, -ая, -ае.

1. гл. фізіка.

2. Які мае адносіны да чалавечага арганізма або да дзейнасці мышцаў, мускулаў; цялесны.

Фізічная праца.

Фізічная прыгажосць.

Перамагчы фізічна (прысл.).

3. Які адносіцца да палавых узаемаадносін.

Фізічная блізкасць.

4. Матэрыяльны.

Фізічнае старэнне машын.

Фізічная асоба (спец.) — чалавек, індывід як носьбіт грамадзянскіх правоў і абавязкаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)