цалю́сенькі, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і цалюткі. [Маці:] — Ай ды Сёмка! Цалюсенькі дзянёк, гэткі доўгі дзень і не паказацца ў хату. Гартны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́нырнуць, ‑ну, ‑неш, ‑не; зак.
Усплыць, паказацца на паверхні вады. Вільнуўшы некалькі разоў бліскучым хвастом, ля маёй лодкі вынырнуў шырокі, як дошка, лешч і лёг на бок. Ваданосаў. // перан. Раптоўна з’явіцца, паказацца. З цемры вынырнулі дзве постаці з аўтаматамі за плячыма. Пестрак. Насустрач машынам з-за павароту шашы вынырнуў невялікі пасёлак — хат дваццаць. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
павыступа́ць, ‑ае; зак.
Выступіць, паказацца на чым‑н. у вялікай колькасці. Павыступалі кроплі поту. □ Ад сырасці на фіранках павыступалі белыя плямы. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зацямне́ць, ‑ее; зак.
Вылучыцца сваім цёмным колерам, паказацца (пра што‑н. цёмнае). У гэты час перад гуртам дзяўчат і хлопцаў зацямнела некалькі постацей. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́бліснуць, ‑не; зак.
Паказацца, ярка засвяціўшыся, заззяўшы. Сонца выбліснула з-за хмары. □ Далёка ўперадзе паказаўся мост, потым з-за ўзгоркаў выбліснула шырокая рака. Алешка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зда́цца², зда́мся, здасіся, зда́сца; здадзімся, здасце́ся, здаду́цца; зда́ўся, здала́ся, -ло́ся; зда́йся; зак.
1. Паказацца ў якім-н. выглядзе.
Ён нам здаўся не такім, як быў.
2. безас., каму. Узнікнуць у думках, адчуваннях, уявіцца.
Ці хто стукнуў у дзверы, ці мне здалося?
|| незак. здава́цца, здаю́ся, здае́шся, здае́цца; здаёмся, здаяце́ся, здаю́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
завідне́цца, ‑еецца; зак.
1. Стаць бачным; паказацца. Недалёка за паваротам завіднеўся пад бляшаным дахам.. дом. Мележ.
2. безас. Разм. Пра пачатак світання. Завіднелася ў акне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́хіліцца, ‑люся, ‑лішся, ‑ліцца; зак.
Разм. Паказацца з-за ўкрыцця; высунуцца. Нехта з хлопцаў неасцярожна выхіліўся з гушчару і трапіў на вочы варожаму назіральніку. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Прычуджа́цца ’здавацца, паказвацца’ (ТС). Рус. паўн. причудиться ’з’явіцца, здацца, паказацца’, причу́дие ’прывід’, укр. причуда ’вобраз у чалавечым уяўленні; прывід’. Да чуд, чуды, чудэсіць (гл.). Рускія словы, паводле Фасмера (4, 369), не звязаны з причуда ’выдумка, капрыз’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пака́звацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да паказацца.
2. Зал. да паказваць.
•••
На вочы не паказвацца — тое, што і на вочы не пападацца (гл. пападацца).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)