пульт, -а, М -льце, мн. -ы, -аў, м.
1. Падстаўка для нот у выглядзе нахіленай рамы на высокай ножцы.
Дырыжорскі п.
2. Пункт, адкуль адбываецца аўтаматычнае кіраванне чым-н.
Дыспетчарскі п. П. электрастанцыі.
|| прым. пу́льтавы, -ая, -ае (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Пульт (ТСБМ). Запазычана праз рускую мову з ням. Pult ’падстаўка пад кнігу або ноты; бюро’, што з лац. pulpitum ’падстаўка; кафедра’, параўн. польск. pulpit ’у касцёле падстаўка пад імшал’, паходжанне якога застаецца нявысветленым (Сной, 514).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пюпі́тр, ‑а, м.
Падстаўка для нот або кніг у выглядзе нахіленай дошчачкі на ножцы. Забытыя ноты на чорным пюпітры. Гартае іх вецер — вандроўны музыка. Лужанін.
[Фр. pupitre.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пастаме́нт, ‑а, М ‑нце, м.
1. Архітэктурны фундамент помніка, калоны, статуі і пад.; п’едэстал. Гранітны пастамент.
2. Падстаўка, на якой устанаўліваецца скульптура ў музеі, на выстаўцы і пад.
[Лац. postamentum.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падгало́ўнік, ‑а, м.
Падстаўка для галавы ў ложку, на крэслах у цырульнях, зубаўрачэбных кабінетах і пад. Падняць падгалоўнік. □ Прапанаваў яму перасесці да акна, апусціць падгалоўнік авіяцыйнага крэсла і паспаць трохі. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
канфо́рка, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. Чыгунны або металічны кружок над адтулінай у кухоннай пліце (на дровах, газавай і пад.), на які ставіцца каструля, патэльня і інш., а таксама сама такая адтуліна.
Пліта на чатыры канфоркі.
2. Падстаўка для чайніка на самаварнай трубе.
|| прым. канфо́рачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Крыжа́к 1 ’крыжаносец’ (ТСБМ, Нас., Яруш.). Ст.-бел. крыжакъ і іншыя вытворныя (Булыка, Запазыч., 176). Запазычанні з польскай мовы.
Крыжа́к 2 ’падстаўка пад дзяжу’ (Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Падстаўка ў выглядзе крыжа. Гл. крыж 1.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
кансо́ль, ‑і, ж.
1. Выступ у сцяне для падтрымкі некаторых частак будынка (карніза, балкона і інш.) або для ўстаноўкі на ім скульптур.
2. Падстаўка ў выглядзе калонкі для кветак, лямпы, статуэткі і інш.
[Фр. console.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кружо́к, ‑жка, м.
1. Памянш. да круг (у 1, 2 і 3 знач.). Сесці ў кружок. Нарысаваць кружок.
2. Круглая драўляная падстаўка пад скавараду. На драўляны прамаслены кружок паставіла [маці] патэльню з яечняй. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́дзякала ’ануча для гаршкоў’ (Сцяшк. Сл.). Магчыма, да літ. padėklas ’падстаўка, падкладка’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)