туры́ць, туру, турыш, турыць; незак., каго-што.

Разм.

1. Гнаць, праганяць. Дружна хлопцы тураць Ворага за Тураў. Пушча. Два дыпломы, два значкі — Два закончыў інстытуты. Працаваць жа спец такі Лічыць горшаю пакутай. Дзе б ён толькі ні рабіў — Адусюль мятлою тураць. Маеўскі. // Паганяць, падганяць. — Я каня гэтак турыў, гнаў гэтак, — гаварыў маладзейшы [хлопец], з нейкаю як бы крыўдаю ў голасе. Чорны.

2. Несці, везці што‑н. вельмі грузнае, грувасткае. Наперадзе насос, за ім жа бочкі тураць. Крапіва.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Сос 1 ‘шаша’ (Сл. Брэс.; драг., Сл. ПЗБ). З польск. szosa з асіміляцыяй ш — с > с — с і стратай канцавога галоснага. Сюды ж сош ‘тс’ (Скарбы; кам., Жыв. сл.) з метатэзай зычных, параўн. таксама со́ша ‘тс’ (Ян.).

Сос 2 ‘нагар, смала з цыбука ў люльцы’ (ТСБМ, Варл.; брасл., астрав., лаг., швянч., воран., шальч., Сл. ПЗБ; Скарбы). Дэвербатыў ад ссаць ‘смактаць’, параўн. насос 2 ‘тс’ (гл.).

Сос 3 ‘соус, падліўка’ (Ласт.), ‘вадкая частка стравы’ (навагр., Жыв. сл.), ‘мачанка’ (Сцяшк.). З польск. sos ‘соус’, запазычанага з заходнееўрапейскіх моў, параўн. ням. Sosse ‘тс’, франц. sause ‘тс’. Гл. соус.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

ма́сляный

1. ма́слены;

2. (относящийся к растительному маслу) але́йны;

ма́сляные кра́ски але́йныя фа́рбы;

ма́сляная жи́вопись але́йны жы́вапіс;

ма́сляный портре́т але́йны партрэ́т;

3. (жирный) ма́слены;

ма́сляное пятно́ ма́сленая пля́ма;

4. техн. ма́слены;

ма́сляный выключа́тель ма́слены выключа́льнік;

ма́сляный насо́с ма́сленая по́мпа;

ма́сляная ла́мпа ма́сленая ля́мпа.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паве́траны в разн. знач. возду́шный;

~ная по́мпа — возду́шный насо́с;

п. флот — возду́шный флот;

○ ~ная трыво́га — возду́шная трево́га;

~ныя ва́нны — возду́шные ва́нны;

~ная я́ма — возду́шная я́ма;

п. мост — возду́шный мост;

п. шар — возду́шный шар;

~ная паду́шка — возду́шная поду́шка;

◊ ~ныя за́мкі — возду́шные за́мки;

п. пацалу́нак — возду́шный поцелу́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

возду́шный

1. в разн. знач. паве́траны;

возду́шный флот паве́траны флот;

возду́шный насо́с паве́траная по́мпа;

возду́шный кора́бль паве́траны карабе́ль;

возду́шная трево́га паве́траная трыво́га;

возду́шная поду́шка паве́траная паду́шка;

возду́шный деса́нт паве́траны дэса́нт;

2. перен. (лёгкий) лёгкі;

возду́шное пла́тье лёгкая суке́нка;

◊

возду́шный поцелу́й паве́траны пацалу́нак;

возду́шные за́мки паве́траныя за́мкі.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пита́тельный

1. пажы́ўны;

пита́тельное вещество́ пажы́ўнае рэ́чыва;

пита́тельное блю́до пажы́ўная стра́ва;

пита́тельная по́чва прям. пажы́ўная гле́ба, перен. жыватво́рная гле́ба;

пита́тельные со́ки пажы́ўныя со́кі;

пита́тельная среда́ прям., перен. пажы́ўнае асяро́ддзе;

2. техн. сілкава́льны;

пита́тельная ста́нция сілкава́льная ста́нцыя;

пита́тельный кла́пан сілкава́льны кла́пан, сілкава́льнік;

пита́тельный насо́с сілкава́льная по́мпа;

3. (относящийся к кормлению) харчава́льны;

пита́тельный пункт харчава́льны пункт, пункт харчава́ння.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)