трыццаціго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу ў трыццаць год. Мінулае трыццацігоддзе.

2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося ці пачалося трыццаць год таму назад. Адзначыць трыццацігоддзе працоўнай дзейнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стопяцідзесяціго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу ў сто пяцьдзесят гадоў. Мінулае стопяцідзесяцігоддзе.

2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося ці пачалося сто пяцьдзесят гадоў таму назад. Стопяцідзесяцігоддзе заснавання горада.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дваццаціго́ддзе, ‑я, н.

1. Прамежак часу ў дваццаць гадоў. Мінулае дваццацігоддзе.

2. Гадавіна чаго‑н., што адбылося ці пачалося дваццаць гадоў таму назад. Адзначыць дваццацігоддзе з пачатку працоўнай дзейнасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Варажыць, даведвацца пра будучае або мінулае па картах ці па якіх-н. прыметах.

Г. на картах.

2. Меркаваць, выказваць здагадкі.

Г. пра твой намер.

Не думала, не гадала (зусім не дапускала думкі).

|| зак. пагада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).

|| наз. гада́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

нагада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; зак.

1. каго-што. Паказацца падобным да каго-, чаго-н.

2. што, пра што, аб чым, з дадан. і без дап. Выклікаць успамін.

Пісьмо нагадала мінулае.

3. што і без дап. Успомніць.

Н. дзяцінства.

|| незак. нага́дваць, -аю, -аеш, -ае.

|| наз. нага́дванне, -я, н. (да 2 і 3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уваскрэ́снуць, -ну, -неш, -не; уваскрэ́с, -сла; -ні́; зак.

1. У рэлігійна-містычных уяўленнях: стаць зноў жывым.

2. перан. Набыць новыя сілы, стаць зноў бадзёрым, ажыць.

У. духам.

3. перан. Праявіцца з ранейшай сілай; адрадзіцца, аднавіцца.

Ва ўспамінах уваскрэсла мінулае.

|| незак. уваскраса́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. уваскрэ́сенне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

во́гненны, ‑ая, ‑ае.

Тое, што і агнявы (у 1–4 знач.) і агністы. Дзікія крыкі жанчын і дзяцей чуліся з вогненнага пекла. Чорны. Здавалася, назаўсёды адышлі ў мінулае вогненныя партызанскія ночы. Паслядовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

да́ўні, ‑яя, ‑яе.

1. Які быў, існаваў, адбыўся даўно, задоўга да цяперашняга часу; старадаўні. Даўнія часы. Даўнія парадкі. □ Пра даўні паход Ермака Хлапцы заспявалі ў вагоне. Аўрамчык. // Які існуе даўно, з даўняй пары. Даўні звычай. □ Дацэнт і Валіна маці, як пасля дазнаўся Міхась, былі даўнія знаёмыя. Шахавец. Ужо некалькі гадоў .. [стары] не выходзіў з дому, прыкуты да месца даўняй хваробай. Самуйлёнак.

2. у знач. наз. да́ўняе, ‑яга, н. Час, падзеі, якія папярэднічалі сучаснаму; мінулае. Успомнілася ўсё даўняе, мінулае.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спаўна́, прысл.

Поўнасцю, цалкам. Васіль Вітка сплачвае свой доўг спраўна і спаўна, як сын народа, грамадзянін, камуніст. Юрэвіч. Навошта хлопца папракаць, напамінаць яму, калі ён спаўна атрымаў пакаранне за сваё тое мінулае. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уміра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. Перастаць жыць, а таксама вянуць, сохнуць (пра расліны).

Уміралі за радзіму.

У. са смеху (перан.).

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікаць, прападаць (кніжн.).

Такія словы не ўміраюць у вяках.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Адыходзіць у мінулае (пра грамадскія з’явы і пад.).

Старое ўмірае, а новае нараджаецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)