оды́шка зады́шка, -кі ж.; (болезнь) дыхаві́ца, -цы ж.;
страда́ть оды́шкой му́чыцца зады́шкай;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
расте́рзываться страд.
1. разрыва́цца;
2. шмата́цца, дра́цца, дзе́рціся;
3. му́чыцца; см. расте́рзывать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Куро́жыцца ’курчыцца, мучыцца’ (ТС, Сл. паўн.-зах.). Да карожыцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мінчава́цца ’хвалявацца, трывожыцца’ (Ян.). Няясна. Магчыма, з польск. męczyć się ’мучыцца’, ’дакучаць, назаляць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
тамі́цца, тамлю́ся, то́мішся, то́міцца; незак.
1. Зморвацца, прыставаць ад цяжкай, непасільнай працы.
2. Мучыцца, пакутаваць ад чаго-н.
Т. ў палоне.
Т. ў чаканні.
3. Вытрымлівацца пры пэўных умовах для набыцця неабходных якасцей (спец.).
|| зак. стамі́цца, стамлю́ся, сто́мішся, сто́міцца (да 1 знач.) і утамі́цца, утамлю́ся, уто́мішся, уто́міцца (да 1 знач.).
|| наз. тамле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пераму́чыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Разм. Вельмі змучыцца; перастаць мучыцца. Перамучыўся той [воін], абмятаючы снег: быў дужэйшы і сам ненамнога. Дубоўка. Людміла вырашыла заставацца цвёрдай. Няхай Валодзя лепш раз перамучыцца, навошта дурыць хлопцу галаву. Арабей.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пе́кліцца ’мітусіцца’ (смарг., Сл. ПЗБ), ’мучыцца’ (Сцяшк. Сл.), пе́кліць ’мучыць, здзеквацца’ (Сцяшк. Сл.). Да пе́кла (гл.), параўн. аналагічныя ўтварэнні: польск. pieklić się ’рабіць пекла, злавацца, рабіць скандал’, чэш. peklit se ’пакутаваць, мучыцца; злавацца, крыўдзіцца’, славен. peklẹ́ti, peklíti, peklenẹ́ti ’клапаціцца, трывожыцца; засмучаць’, peklim se ’шалею, напаўняюся лютасцю’, серб.-харв. па̀клити ’намазваць смалою’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
изводи́ться несов., разг.
1. му́чыцца; (чахнуть) марне́ць;
изводи́ться от за́висти му́чыцца ад за́йздрасці;
изводи́ться от боле́зни марне́ць ад хваро́бы;
2. страд. пераво́дзіцца; тра́ціцца; марнава́цца; зво́дзіцца, выво́дзіцца; вынішча́цца; знішча́цца; см. изводи́ть 1, 2.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Труда́ць ‘мучыцца’ (паст., брасл., Сл. ПЗБ). Да труд 1 (гл.), магчыма, аднаўленне непалатальнай асновы, гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
мардава́цца, ‑дуюся, ‑дуешся, ‑дуецца; незак.
1. Выбівацца з сіл, знясільвацца. [Шэя:] — Ай, ай, няхай бы, сусед, мне даў [куфэрак], я б сам усё гэта зрабіў, навошта суседу мардавацца. Гартны.
2. Разм. Мучыцца, пакутаваць. Дзеці мардаваліся, мыляліся, некаторыя плакалі, пішучы гэтае слова [экзаменацыйная]. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)