ужыўле́нне, ‑я, н.
Увядзенне іншароднага цела ў жывую тканку для прыжыўлення ў ёй. Ужыўленне электродаў у мозг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Мозказлія́не ’інсульт’ (калінк., Мат. Гом.). У выніку намінацыі словазлучэння рус. кровоизлияние в мозг.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мяжджы́ ’мазгі’ (Рам. 5). Да мозг (гл.). Пачатковае мя‑ пад уплывам літ. smẽgenys ’тс’. Чаргаванне зг > ждж.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мазгі́ 1, мазге́, мазкі́ ’мозг’, ’розум’, ’памяць’ (Нас., Др.-Падб., Шат., Касп., Бяльк., Растарг., Мат. Гом., Ян., зах.-бел. КЭС, Сл. ПЗБ). Да мозг (гл.).
Мазгі́ 2 ’кішкі, мякаць у гарбузе, дзе знаходзіцца насенне’ (Нас.), круп. ’мяккая частка дрэва паміж карой і драўнінай’ (Нар. сл.). Да мязга́ (гл.). У выніку дзеяння народнай этымалогіі семантыка і афармленне наблізіліся да лексемы мазгі (паводле падабенства размяшчэння).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мазжачок ’аддзел галаўнога мозга ў патылічнай частцы галавы’ (ТСБМ), укр. мо́зочок, польск. móżdżek. Бел. лексема запазычана з рус. мозжечок. Да мозг (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шпік I, род. шпі́ку м. ко́стный мозг
шпі́к II, род. шпіка́ м., разг., презр. (шпион, сыщик) шпик
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запалёны, ‑ая, ‑ае.
1. Хворы на запаленне; прыпухлы, пачырванелы. Запалёны ўчастак цела. □ Віка не зводзіла з бацькі чырвоных, запалёных ад плачу вачэй, крыху здзіўленая і ўражаная, што ён так доўга маўчыць. Шамякін.
2. Узбуджаны, разгарачаны. Запалёны мозг.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даду́маць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што і з дадан. сказам.
Скончыць абдумванне чаго‑н. Юркевіч не даў .. [Юзіку] дадумаць да канца сваіх думак. Мурашка. Алесь міжвольна зрабіў два крокі назад. Раней чым мозг паспеў дадумаць, што гэта непрыстойна. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпік 1, ‑у, м.
Спец. Касцявы мозг.
шпік 2, ‑а, м.
Разм. Тое, што і шпег. Да нас набліжаўся патруль: два паліцыянты і шпік у цывільным адзенні. Карпюк. Шпікі яшчэ досвіткам распачалі «паляванне». Яны арыштоўвалі кожнага падазронага. Таўлай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глузд (род. глу́зду) м., чаще мн. прост. ум, рассу́док; мозг;
◊ з’е́хаць з ~ду — рехну́ться, спя́тить;
глузды́ адбі́ць — мозги́ отби́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)