пожа́луйста част. калі́ ла́ска;

пожа́луйста, сади́тесь калі́ ла́ска, сяда́йце;

пода́йте мне, пожа́луйста, воды́ пада́йце мне, калі́ ла́ска, вады́;

мо́жно вас на мину́точку? — Пожа́луйста мо́жна вас на хвілі́нку? — Калі́ ла́ска;

◊

скажи́(те) пожа́луйста! скажы́(це) на ла́ску (калі́ ла́ска)!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

э́так разг.

1. нареч. гэ́так, так;

э́так всё мо́жно сде́лать гэ́так (так) усё мо́жна зрабі́ць;

и так и э́так і так і гэ́так; і так і сяк;

2. вводн. сл. так;

лет, э́так, два́дцать наза́д гадо́ў, так, два́ццаць таму́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зарва́ць сов., разг.

1. оборва́ть;

з. ні́тку ў матку́ — оборва́ть нить в мотке́;

2. перен. (незаконно воспользоваться чем-л.) урва́ть; захвати́ть;

ён стара́ўся з. як мо́жна больш — он стара́лся урва́ть как мо́жно бо́льше;

◊ каб табе́ ~ва́ла — прост., бран. чтоб ты онеме́л

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

приуро́чить сов. прымеркава́ць, прызна́чыць, прыстасава́ць; (отнести к какому-л. времени) адне́сці;

приуро́чить изда́ние кни́ги к юбиле́ю писа́теля прымеркава́ць выда́нне кні́гі да юбіле́ю пісьме́нніка;

по не́которым при́знакам э́ту ру́копись мо́жно приуро́чить к трина́дцатому ве́ку па некато́рых адзна́ках гэ́ты ру́капіс мо́жна адне́сці да трына́ццатага стаго́ддзя.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пасля́

1. нареч. пото́м, по́сле;

гэ́та мо́жна зрабі́ць п. — э́то мо́жно сде́лать пото́м (по́сле);

2. предлог с род. по́сле; (со словами, обозначающими определённые отрезки времени — ещё) спустя́;

п. Но́вага го́да — по́сле Но́вого го́да;

п. не́калькіх дзён — спустя́ не́сколько дней;

◊ п. до́жджыка ў чацве́р — по́сле до́ждичка в четве́рг

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аблі́чча ср.

1. о́блик м., лицо́, о́браз м.;

а. го́рада — о́блик (лицо́) го́рода;

стра́ціць чалаве́чае а. — потеря́ть челове́ческий о́браз (о́блик);

2. лицо́, черты́ лица́;

па ~ччы пазна́ць мо́жна, што гэ́та твой сын — по лицу́ (по черта́м лица́) мо́жно узна́ть, что это твой сын;

◊ паказа́ць сваё (сапра́ўднае) а. — показа́ть своё (настоя́щее) лицо́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

адчыня́цца несов.

1. (о двери, окне, шкатулке и т.п.) открыва́ться; отворя́ться;

2. (быть таким, чтобы можно было открыть) открыва́ться, отку́пориваться;

шуфля́да лёгка ~ня́ецца — я́щик легко́ открыва́ется;

кансе́рвы не́шта не ~ня́юцца — консе́рвы что́-то не отку́пориваются;

3. (о начале собрания, заседания и т.п.) см. адкрыва́цца;

4. страд. открыва́ться; отворя́ться; отку́пориваться; см. адчыня́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

з’я́ва ж.

1. в разн. знач. явле́ние ср.;

з’я́вы прыро́ды — явле́ния приро́ды;

з’я́вы грама́дскага жыцця́ — явле́ния обще́ственной жи́зни;

часо́вая з. — вре́менное явле́ние;

звыча́йная з. — обы́чное явле́ние;

дзе́я друга́я, з. пя́тая — де́йствие второ́е, явле́ние пя́тое;

2. (то, что можно представить себе) карти́на, о́браз м.;

у па́мяці як жывы́я ўста́лі з’я́вы няда́ўняга міну́лага — в па́мяти как живы́е вста́ли о́бразы (карти́ны) неда́внего про́шлого

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ка́верт ’невялікая глыбокая яма з вадой на лузе’, ’лужына, роў’ (стол., Яшк.), ’вір’ (маз., Мат. Гом.; слаўг., Яшк.), ’вокнішча сярод дрыгвы’ (стол.), ’невялікае забалочанае паніжэнне’ (палес., тур., Яшк.; Крывіцкі, вусн. паведамл.). Магчыма, сюды ж адносіцца кавець ’роў з вадой’ (стол., Яшк.). Тураўскі слоўнік дае значэнне ’калдобіна, яма на лузе, запоўненая вадой’, аднак існаванне памянш. кавярток і некаторыя прыклады (параўн. «каверты булі, як болота булі, вулезці не можно. То ў гэтых кавертох рыбу було!») дазваляюць думаць, што значэнне слова нельга зводзіць толькі да ’яма’. Жакава (Совещание по ОЛА, 1975, 198) паведамляе, што ў беларускім Палессі слова каверть ’невялікая глыбокая яма з вадой’ вядома ў Петрык. і Мазыр. раёнах. Анкета Жакавай наконт тэрміна каверт выявіла яго ў крупск. у значэнні ’топкае месца ў балоце’. З укр. Палесся вядома каверт ’глыбокае месца ў рацэ’. Шматлікія даныя прыводзіць Ніканчук, Этимология–1977, 123. Слова адзначаецца толькі ў цэнтральным і ўсходнім Палессі (паводле Талстога, Геогр., 215, «лакальнае», і магчыма, архаічнае ўсходнепалескае). Вывад адносна архаічнасці, зроблены на падставе словаўтваральнай структуры і лінгвагеаграфічных даных, можна падтрымаць, улічыўшы наяўнасць слова ў іншым беларускім арэале (можна ўявіць, што слова было вядома больш шырока, аднак на большай тэрыторыі забыта і захавалася ў зоне «лексічнай кансервацыі». Этымалогія тэрміна была прапанавана ўпершыню Талстым, Геогр., 215. Паводле Талстога, каверт можна прадставіць як *ka‑vьrt‑ь, дзе ka‑ — займеннікавая прыстаўка, а аснова — vьrtь, звязаная з дзеясловам *vьrt‑ě‑ti ’вярцець’. З боку семантыкі гэту этымалогію падтрымліваюць такія прыклады, як палес. каверчане дʼерево ’чачотка’, каверчʼі ’дрэнны, няякасны лес, дрэнная, няякасная драўніна’ (Ніканчук, там жа), рус. пск. верть ’лунка для рыбнай лоўлі’ (Жакава, там жа). Параўн. яшчэ рус. вертей ’узвышша, груд’; ’рэчка ў балоцістых, імшыстых, багністых берагах’, калуж., смал. і інш., што датычыць словаўтварэння, то структура слова патрабуе ўдакладнення. Аналогія са структурна тоесным каверзь ’лухта’, якое, відаць, з каверзіць дае падставу меркаваць, што і каверт, каверць таксама паходзіць ад адпаведнага дзеяслова, параўн. укр. ковертати ’перакульваць’, палес. кавернуть ’упасці з вышыні’ (Ніканчук, там жа), кавярзень ’лапаць’, кавярзаць ’плесці лапці’. Адзначым, што ў такім выпадку можна растлумачыць фанетыку (ка‑ ў назоўніку, ко‑ ў дзеяслове). Цяжка прапанаваць для кожнага назоўніка з гіпатэтычным ка‑ прэфармантам адпаведны дзеяслоў з прэфармантам, магчыма, што некаторыя з такіх назоўнікаў утвораны суфіксальна-прэфіксальным спосабам, параўн. кадаўб, кадаўба (гл.). Да словаўтварэння канкрэтных слоў параўн. бел. дыял. верч, рус. дыял. верть, верч, верча > вертети (у розных значэннях).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лепш нареч. сравнит. ст. лу́чше, полу́чше;

◊ тым л. — тем лу́чше;

як мага́ л. — как мо́жно лу́чше;

л. за ўсё — лу́чше всего́;

л. не трэ́ба — лу́чше не на́до;

л. по́зна, як ніко́лі — посл. лу́чше по́здно, чем никогда́;

у гасця́х до́бра, а до́ма л. — посл. в гостя́х хорошо́, а до́ма лу́чше;

л. благі́ мір, чым до́брая сва́рка — посл. худо́й мир лу́чше до́брой ссо́ры;

л. сіні́ца ў рука́х, чым жураве́ль у не́бе — посл. лу́чше сини́ца в рука́х, чем жура́вль в не́бе;

л. з разу́мным згубі́ць, чым з ду́рнем знайсці́ — посл. лу́чше с у́мным потеря́ть, чем с глу́пым найти́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)