папа́р, -у, мн. -ы, -аў, м.
Поле, пакінутае на адно лета незасеяным з мэтай паляпшэння глебы пад пасеў азімых.
Узараць п.
Пасвіць жывёлу на папары.
|| прым. папа́рны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
разда́ць², -да́м, -дасі́, -да́сць; -дадзі́м, -дасце́, -даду́ць; -да́ў, -дала́, -ло́; -да́й; -да́дзены; зак., што.
1. Расшырыць, расцягнуць, зрабіць прасторным.
Р. абутак.
2. безас.
Зрабіць поўным, тоўстым.
Хлопца за лета раздало.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абле́таваць, ‑туе; зак.
1. Астацца з зімы на лета. Сена ў стозе аблетавала.
2. Праляжаўшы лета, высахнуць (пра дровы і пад.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Перале́таваць (пірале́таваць) ’прабыць перажыць лета’ (Варл.), бяроз. пырылі́туваты ’тс’ (ЖНС), перале́так, перале́тка, ’пералетавалы бычок ці жарабя; свойская жывёла, якая перажыла адно лета’ (ТСБМ, Бяльк., Касп.; докш., Янк. Мат.; докш., паст., Сл. ПЗБ; усх.-бел., зах.-палес., ЛА, 1); укр. перелі́тувати ’правесці лета’, перелі́тка ’карова, якая целіцца праз год’, рус. переле́това́ть ’пражыць, правесці, праляжаць лета’, переле́ток ’гадавалы воўк’, ’гадавалая цялушка, жарабя’, польск. przelatek ’воўк, які нарадзіўся ў мінулым годзе’, славен. prelętováti ’правесці лета’, серб.-харв. прѐлетити ’тс’. Прасл. *per‑lětovati. Да пера і ле́та, ле́таваць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́гуляцца, -яюся, -яешся, -яецца; зак.
1. Уволю нагуляцца, адпачыць.
В. за дзень дома.
2. Набрацца сілы, адкарміцца на волі.
Выгулялася жывёла за лета.
|| незак. выгу́львацца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бля́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні; незак.
1. Траціць яркасць, свежасць афарбоўкі; рабіцца невыразным.
Блякнуць краскі лета.
Блякнуць вочы.
2. перан. Траціць яркасць, сілу ўздзеяння.
Блякнуць успаміны.
|| зак. пабля́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сенако́с, -у, м.
1. Касьба травы на сена.
Хутка пачнецца с.
2. Час уборкі сена.
Вясёлая пара лета — с.
3. Месца касьбы травы.
С. наш далёка на балоце.
|| прым. сенако́сны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Абле́так, аблетнік ’дрэвы, нарыхтаваныя к зіме, якія сохлі ўсё лета’ (Шат., Янк. III), аблет ’пералетаваны ў кастры (штабелі) лес’ (Бяльк.) да аб лета ’ўсё лета’. Параўн. «пайшлі дзевачкі ў аблет» (на працягу ўсяго года не выйдуць замуж) (Рам.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ба́бін, ‑а.
Разм. Які мае адносіны да бабы, належыць бабе. [Бабуля:] — Марылька — дзедава дачка ад першай жонкі, бабіна падчарыца, дзяўчынка ціхая, слухмяная, працавітая. Брыль.
•••
Бабіна лета гл. лета.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́бий прост. ба́бскі; ба́бін;
ба́бье лето ба́біна лета;
◊
ба́бьи ска́зки ба́бскія плёткі;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)