камячы́ць, -мячу́, -ме́чыш, -ме́чыць; -ме́чаны; незак., што.
1. Рабіць камякі, ляпіць што-н. з чаго-н. мяккага, рыхлага.
К. шарыкі з гліны.
2. Сціскаць у камяк, мяць (пра кулак).
К. кулакі.
|| зак. пакамячы́ць, -мячу́, -ме́чыш, -ме́чыць; -ме́чаны і скамячы́ць, -мячу́, -ме́чыш, -ме́чыць; -ме́чаны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сашчапі́ць, -шчаплю́, -шчэ́піш, -шчэ́піць; -шчэ́плены; зак., што.
1. Злучыць адно з адным пры дапамозе сашчэпак, клямараў і пад.
С. ланцуг.
2. Злучыць разам, сплятаючы (рукі, пальцы).
С. кулак.
С. рукі.
С. зубы (сціснуць).
|| незак. сашчапля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е і сашчэ́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Кула́чнае ко́ла ’кола, якое круцяць коні’ (КЭС, лаг., П. С.). Гл. кулак 4.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Корх ’мера даўжыні на шырыню далоні, кулак’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Мат. Гом., ТС, Сл. паўн.-зах., КЭС, лаг., ЭШ). Укр. корх, рус. корх ’тс’ (Фасмер, 2, 340). Аднак, зыходзячы з бел. прыкархнуць ’прытуліцца, заснуць’, рус. прикорхнутися ’нахіліцца, сагнуцца’, можна меркаваць, што першасным значэннем для корх было ’нешта сагнутае, скурчанае’ (> ’кулак’). Калі прыняць гэту гіпотэзу, мэтазгодна суаднесці корх з рус. корг ’кулак’, корга ’крывое дрэва’ (гл. корга). Фрыкатыўнае г магло перайсці ў х. Іншыя спробы этымалогіі зусім ненадзейныя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скаме́чваць несов.
1. ко́мкать, ско́мкивать, мять;
2. обл. (кулак) сжима́ть;
1, 2 см. скамячы́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пату́пацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.
Разм. Патаптацца, патупаць. [Корзун] няёмка патупаўся, засланяючы праход. Шыцік. — Значыць, заўтра вас не чакаць? — Антон патупаўся на месцы, кашлянуў у кулак. Сіняўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Падкула́чнік ’селянін, які дзейнічаў у інтарэсах кулака’. Да кулак 2 (гл.). Калька (або запазычанне) з рус. подкула́чник (Крукоўскі, Уплыў, III).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
курку́ль, ‑я, м.
1. Селянін-кулак на Украіне.
2. Пагард. Пра хцівага, скупога чалавека. І пасеялі б не пазней, калі б гэты куркуль Пятроў не валаводзіў доўга з насеннем... Сіўцоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пу́мні ’месца, дзе пальцы сутыкаюцца з пясцю, калі рука сціскаецца ў кулак’ (пін., Сл. Брэс.). Магчыма, утворана ад мяць, мну (*по‑мні/*па‑мнП).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пака́шліваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Кашляць час ад часу. Бацька курыў з прагнасцю і пакашліваў. Пестрак. У гэты час на лесвіцы паказаўся Тарасюк. Ён ішоў, апусціўшы галаву, і пакашліваў у кулак. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)