вако́л
1. нареч. вокру́г, круго́м;
в. гарэ́лі агні́ — вокру́г (круго́м) горе́ли костры́;
2. предлог с род. вокру́г; о́коло;
в. яго́ сабра́лася шмат людзе́й — вокру́г (о́коло) него́ собрало́сь мно́го люде́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вірава́ць и віры́ць несов.
1. крути́ть;
2. бурли́ть;
жыццё віру́е вако́л — жизнь бурли́т круго́м
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Ашарэ́ніць, ошэрэ́ніць ’абступіць кругом, акружыць натоўпам’ (КСТ). Ад шарэн, чарэн ’шэраг, мноства (звычайна пра грыбы)’; магчыма, звязваецца ў свядомасці з шар ’рад’, шарэнак шарэнга’. Параўн. ачарануць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абляпі́ць, -ляплю́, -ле́піш, -ле́піць; -ле́плены; зак., каго-што.
1. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Прыстаць, прыліпнуць з усіх бакоў да каго-, чаго-н.; пакрыць усю паверхню.
Гліна абляпіла чаравікі.
Мурашкі абляпілі цукар (перан.: населі кругом).
2. Наклейваючы, пакрыць чым-н.
А. сцены афішамі.
3. перан. Акружыць.
Дзеці абляпілі сані з усіх бакоў.
|| незак. абле́пліваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заўчо́ра, прысл.
На дзень раней, чым учора; два дні таму назад. Над возерам, дзе лес кругом Стаіць, вартуючы прыгорак, Мы ўбачылі рыбацкі дом, Людзьмі пакінуты заўчора. Калачынскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ро́зрух, ‑у, м.
Разм. Тое, што і разруха. Кругом пааставаліся сляды непрыбраных бярвенняў, недакончаных стрэх, лініі новых дарог ды дзялянак. Ці не гэта розрухам называў Гарасім? Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Свор 1 ‘лясны праход паміж балотамі’: лес у болоце, а кругом болото, счытай чыстэ болото кругом того свора; сво́рок ‘тс’ (ТС). Ведаць, да прасл. *sъverti ‘звязваць, сцягваць’, параўн. літ. suvérti ‘тс’, магчыма, першаснае *sǫvorъ, параўн. літ. дыял. sąvara ‘канал, што злучае азёры’, г. зн. ‘тое, што злучае розныя часткі балота’ або ‘тое, што “сціснута” балотамі’.
Свор 2 ‘нейкая мера’, ст.-бел. котёл пяти своровъ. Выводзяць з літ. svãras ‘фунт, гіра’ (Яблонскіс, 229).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абло́мліваць несов.
1. (отламывать кругом) обла́мывать;
2. (ломать) обла́мывать;
1, 2 см. аблама́ць 1, 2
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паабдзіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
1. Абадраць у многіх месцах, кругом; абадраць усё, многае. Паабдзіраць кару на дрэве. Паабдзіраць ногі.
2. перан. Разм. Абабраць, абкрасці ўсіх, многіх.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паваро́тлівасць, ‑і, ж.
Уласцівасць паваротлівага. Рыгор цешыўся, гледзячы на спрыт і паваротлівасць дзяўчыны, з якімі яна ўвіхалася на яго вачах. Гартны. Павел пахваліў паваротлівасць машыны і даў каманду: — Кругом! Гроднеў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)