Verbum

Га́рнік ’нагаворнае зелле, трава’ (Нас.), ’расліна Alchemilla vulgaris L., гусялапка’ (Касп.). Утварэнне на ‑(н)ік да дзеяслова гарнуць ’мець прыхільнасць’ (гл.).

Прызе́лліць ’напаіць зеллем, зачараваць’ (Ян.), прызы́лы́ты ’прываражыць, прычараваць’ (Клім., Сл. Брэс.), сюды ж прызі́л ’спосаб варажбы’ (Клім.). Прыставачна-суфіксальнае ўтварэнне ад зе́лле (гл.).

◎ Празе́лле ў выразе на празельле ’на лякарства’ (чавус., Мат. Маг.). З пра- і зелле (гл.). Параўн. актыўныя ў гэтым рэгіёне дэрываты з прыстаўкай пра-: пралотр, пранёс дух і інш.

За́льва ’маладое шчаўе каля хаты’ (лях., Жыв. сл.). Магчыма, скажонае слова з кампанентам зелʼ‑ (гл. зелле). Можа, трэба ўлічыць лат. zaļš ’зялёны’, у тым ліку zaļ bariba ’свежая агародніна’. Няясна.

Святая́ннік ‘зверабой, Hypericum L.’ (ТСБМ, Кіс., ЛА, 1), сьветая́нкі ‘тс’ (Ласт.). Частковая калька свентаяннік або вынік адаптацыі першай часткі да святы (гл.); сюды ж сьвятая́нскае зельле (Гарэц.), гл. свентаянскае зелле.

Пустазе́лле ’самарослыя расліны ў супрацьлегласць культурным, агародным’ (ТСБМ), літаратурны адпаведнік рус. сорняки́, польск. chwasty ’тс’. Ад пусты́ (гл.) у значэнні ’непатрэбны, шкодны’ і зе́лле ’дзікарастучыя некарысныя расліны’ (у супрацьлегласць зёлкам, якім прыпісваюцца лекавыя уласцівасці).

Нерв, нерв звычайна мн. не́рвы, нэ́рвы ’нервы’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), не́рва ’тс’ (Янк. 1), не́рванный ’нярвовы’ (Юрч.); сюды ж нэрвава́цца ’перажываць’ (Сл. ПЗБ), не́рвенік ’дзіванна скіпетрападобная, Verbascum thapsiforme Schrad.’ (Бейл.). Запазычана праз рус. нерв або польск. nerw з заходнееўрапейскіх моў (< ням. Nerw, франц. nerf, што з лац. nervus ’жыла, мускул, нерв’), гл. Фасмер, 3, 64; назва расліны ўтворана паводле прадуктыўнай мадэлі па тыпу сярдзе́чнік ’зелле ад сэрца’, не́рвенік ’зелле ад нерваў’ і пад. Форма ж. р. другасная, узнікла з мэтай пазбегнуць неўласцівага беларускай народнай мове спалучэння ‑рв у канцы слова.