папыта́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; зак.
1. каго або у каго. Задаць каму-н. пытанне, каб даведацца пра што-н.
Папытайся ў яе пра здароўе маці.
2. чаго або у каго. Папрасіць дазволу на што-н., звярнуцца з якой-н. просьбай.
Папытаўся ў бацькі дазволу пайсці на каток.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пы́цель, пы́тля і пы́тлю, м.
1. пы́тля. Тое, што і вальцы (у 2 знач.).
2. пы́тлю. Пытляваная мука. [Жанчына:] — А дзе-ж мне той пшаніцы на пыцель набрацца? Брыль.
•••
Даць (задаць) пытлю гл. даць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пе́рец пе́рац, -рцу м.;
кра́сный пе́рец чырво́ны пе́рац;
◊
зада́ть перцу (кому-л.) да́ць (зада́ць) пе́рцу (каму-небудзь).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
зада́дзены
1. прич., в разн. знач. за́данный; см. зада́ць;
2. прил. (предпосланный) за́данный;
~ная велічыня́ — мат. за́данная величина́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́зня, -і, мн. -і, -яў, ж.
1. Спецыяльнае памяшканне, дзе мыюцца і парацца.
Пабудаваць новую лазню.
2. Мыццё ў такім памяшканні (разм.).
Пасля малацьбы добра схадзіць і ў лазню.
3. перан. Наганяй, суровая вымова (разм.).
◊
Даць (задаць) лазні (разм.) — даць наганяй, строгую вымову.
|| памянш. ла́зенька, -і, ДМ -ньцы, мн. -і, -нек, ж.
|| прым. ла́зневы, -ая, -ае і ла́зенны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зада́ча, ‑ы, ж.
1. Тое, што неабходна выканаць, вырашыць. Паставіць перад сабой задачу. Вырашыць задачу. Першачарговая задача. □ Усе бліжэйшыя задачы прадуманы і абмеркаваны, і цяпер старшыня са спакойнай душой ішоў дадому. Васілевіч. // Мэта, да якой імкнуцца, якой хочуць дасягнуць. Задачай бальшавіцкай агітацыі было дабіцца, каб салдаты выбіралі на з’езд рэвалюцыйна настроеных дэлегатаў. «Весці». // Пра цяжкасці, якія патрэбна пераадолець. — Вось задача, дык задача: Дзе і як знайсці яды? Колас.
2. Пытанне (звычайна матэматычнае), якое рашаецца шляхам вылічэнняў з захаваннем пэўных умоў. Арыфметычная задача. Рашыць задачу. // Практыкаванне, якое выконваецца шляхам лагічных разважанняў, разумовых заключэнняў і пад. Шахматная задача.
•••
Задаць задачу гл. задаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уцячы, збегчы; улізнуць, шмыгануць, шмаргануць (разм.); змыцца, махнуць, матануць (перан.) □ пусціцца наўцёкі, падмазаць пяты, вільнуць у кусты, даць лататы, задаць лататы, даць стракача, задаць стракача, даць драла, задаць драла, даць драпака, задаць драпака, даць ходу, паказаць хвост
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
задава́цца 1, ‑даецца; незак.
1. Незак. да задацца.
2. Зал. да задаваць (гл. задаць у 1–3 знач.).
задава́цца 2, ‑даюся, ‑даешся, ‑даецца; ‑даёмся, ‑даяцеся; заг. задавайся; незак.
Разм. Фанабэрыста, ганарліва паводзіць сябе; важнічаць. — Як табе падабаецца аграном? — Нічога. Толькі, здаецца мне, крыху задаецца. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жар, -у, м.
1. Гарачае вуголле без полымя.
Падгарнуць жару.
2. Моцна нагрэтае паветра; спёка.
Летні ж.
3. Павышаная тэмпература цела пры хваробе (разм.).
У дзіцяці моцны ж.
◊
Бегчы, як жару ўхапіўшы (разм.) — вельмі хутка імчацца.
Даць (задаць) жару (разм.) — моцна насварыцца, расправіцца з кім-н.; хутка зрабіць што-н.
Чужымі рукамі жар заграбаць (разм., неадабр.) — не працуючы самому, карыстацца тым, што зрабілі іншыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дра́ла в знач. сказ., прост. дра́ла;
даць (зада́ць) д. (дзёру, драпака́, ця́гу, лататы́) — дать (зада́ть) дра́ла (дёру, тя́гу, лататы́, стрекача́, стречка́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)