пазараста́ць, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -а́е; -а́ем, -а́еце, -а́юць; зак.
1. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Зарасці якой-н. расліннасцю — пра ўсё, многае.
Грады пазарасталі пустазеллем.
2. Пакрыцца валасамі, поўсцю і пад. — пра ўсіх, многіх.
Мужчыны пазарасталі бародамі.
3. (1 і 2 ас. мн. не ўжыв.). Зажыць, зарубцавацца — пра ўсё, многае (разм.).
Пазарасталі раны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прапало́ць, -алю́, -о́леш, -о́ле; -алі; -о́латы; зак., што.
1. Ачысціць ад пустазелля якую-н. прастору ці пасаджаныя расліны.
П. грады.
П. капусту.
2. Правесці які-н. час полючы.
|| незак. прапо́лваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.).
|| наз. прапо́лка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 1 знач.) і прапо́лванне, -я, н. (да 1 знач.).
|| прым. прапо́лачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Перавалачы́ць (переволочы́ць) ’апрацаваць (грады)’ (хойн., Мат. Гом.), сюды ж піравалака́ць ’пасеяную і забаранаваную збажыну пераяжджаць бараной уздоўж загонаў’ (Варл.). Да пера- і валачы́ць са старым значэннем ’рыхліць (зямлю)’, з якім слова ўжывалася ў больш старажытныя часы, калі замест сахі або бараны выкарыстоўвалася вершаліна ’верхняя частка яліны з завостранымі сукамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ускапа́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад ускапаць.
2. у знач. прым. Узрыхлены, размякчаны (пра глебу). Ускапаныя грады. □ [Кінамеханік] дабраўся да ўскапанага жоўтага пяску, зазірнуў пад вывернуты корч, тупнуў туды ботам. Паўлаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ты́цкацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Тое, што і тыкацца 1. Хлопцы і дзяўчаты тыцкаліся туды-сюды, тапталіся на месцы. Асіпенка. Рыжая карова трэслася з холаду і тыцкалася пысай у мёрзлыя грады. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хра́п’е, ‑я, н., зб.
Абл. Ахрап’е. Так давялося і зрабіць. Да школы па агародах правялі [машыну], з грады на граду, па мёрзлых памідорах ды па капусным храп’і. Лобан. Назбірала бабка храп’я У градах парасяці. Русак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хрыбе́тнік, ‑а, м.
Разм. Пазваночнік. У .. [жонкі Петрыка Лося] не гнуўся хрыбетнік, і паласкалі ёй бялізну, закідвалі грады, бялілі палотны, пралі і ткалі ў аддзяку за пазычанае маладзейшыя суседкі. Навуменка. — Чалавеку.. [рысь] на карак скача, як жывёле, ломіць хрыбетнік. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапало́ць сов., в разн. знач. прополо́ть;
п. гра́ды — прополо́ть гря́ды;
п. буракі́ — прополо́ть свёклу;
~ло́ў усю́ ра́ніцу — прополо́л всё у́тро
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
раса́да, ‑ы, ДМ ‑дзе, ж.
Маладыя расліны, вырашчаныя ў парніках або на спецыяльных градках для перасадкі іх на ўчасткі ў агародзе, на полі. Расада памідораў. □ У агароднай брыгадзе высаджвалі з парнікоў на грады расаду капусты. Бялевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
агарод, гарод, грады (мн.); капуснікі (абл. мн.)
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)