смяця́р, смецяра, м.
Чалавек, які збірае і вывозіць смецце. Гарадскі смяцяр на параконным возе кожнай раніцы пад’язджаў да лагернай брамы браць двух палонных. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рыбалаве́цкі, ‑ая, ‑ае.
Які займаецца рыбнай лоўляй як промыслам; звязаны з лоўляй рыбы. Рыбалавецкая арцель. Рыбалавецкія калгасы. □ Хоць .. [Алег] і гарадскі хлопчык, ды хутка асвоіў рыбалавецкую справу. Гамолка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шо́лам, ‑у, м.
Абл. Шум, крык. Гарадскі шолам, які спаткаў.. [Рыгора] на вакзале і праводзіў да Петрусёвай кватэры, змаўкаў. Гартны. Раптам — з-за ўзгорка пачуўся незвычайны шолам, бабскі гвалт. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шпіяна́ж, ‑у, м.
Злачынная дзейнасць шпіёна (шпіёнаў). Не менш бязлітасна грабіла, эксплуатавала сялян і гарадскі люд духавенства, пускаючы ў ход побач з грубым насіллем усякага роду падман, подкуп, шпіянаж, інтрыгі. Алексютовіч.
[Ням. Spionage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. каго-што. Вызначаць велічыню, колькасць чаго-н. пры дапамозе якой-н. меры.
М. тэмпературу.
М. пакой.
2. што. Надзяваць што-н. для прымеркі.
М. чаравікі.
3. перан., што. Хадзіць, рухацца па якой-н. прасторы ўзад і ўперад або ў адным напрамку.
М. гарадскі брук.
|| зак. паме́раць, -аю, -аеш, -ае; -аны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апра́нуты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад апрануць.
2. у знач. прым. У вопратцы, не раздзеты. У вольны час не цягнула паваляцца апранутаму на ложку ці схадзіць у гарадскі парк. Лось.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сквер, ‑а, м.
Невялікі гарадскі грамадскі сад. Белы дом стаіць пры шумным скверы Паміж ліп і клёнаў маладых. Непачаловіч. У родным Мінску, ў ціхім скверы, Пасля гульняў і прыгод, Сталі марыць піянеры Пра завоблачны палёт. Кірэенка.
[Англ. square.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чы́сціцца, чышчуся, чысцішся, чысціцца; незак.
1. Чысціць сваё адзенне, абутак, прыводзячы сябе ў належны выгляд. У хаце Марты — беспарадак і чад: сыны яе кавалеры — Віктар і Стась — чысцяцца, гладзяцца, каб пабегчы ў гарадскі парк. Ракітны.
2. Зал. да чысціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слабада́, -ы́, ДМ -дзе́, мн. слабо́ды і (з ліч. 2, 3, 4) слабады́, -бо́д, ж.
1. гіст. Паселішча або гарадскі квартал у Расіі, Беларусі і Украіне ў 11—18 стст., жыхары якога не былі прыгоннымі або часова вызваляліся ад падаткаў.
2. Вялікае гандлёвае ці прамысловае сяло; адасобленая частка вялікага сяла.
3. Пасёлак ля горада; прыгарад (уст.).
|| памянш. слабо́дка, -і, ДМ -дцы, мн. -і, -дак.
|| прым. слабадскі́, -а́я, -о́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тра́нспарт, -у, М -рце, м.
1. Галіна народнай гаспадаркі, звязаная з перавозкай людзей і грузаў, а таксама сродкі для такой перавозкі.
Пасажырскі т.
Гарадскі т.
2. Перавозка грузаў.
Т. мінеральных угнаенняў па чыгунцы.
3. Партыя атрыманых або прызначаных для перавозкі грузаў.
Заўтра адпраўляецца т. з бульбай.
4. Абоз або сукупнасць якіх-н. сродкаў спецыяльнага прызначэння.
Санітарны т.
5. Судна ваеннага флоту для перавозкі грузаў і людзей.
Дэсантны т.
|| прым. тра́нспартны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)