Парна́с, -а, м.
1. (з вялікай літары). Гара ў Грэцыі, на якой, паводле павер’яў старажытных грэкаў, жылі Апалон і музы.
2. перан. Сімвалічнае абазначэнне свету паэзіі і паэтаў.
Узыходзіць на Парнас.
|| прым. парна́скі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
звалі́цца¹, -алю́ся, -а́лішся, -а́ліцца; зак.
1. гл. валіцца.
2. Захварэўшы, злегчы ў ложак (разм.).
Доўгі час дрэнна адчуваў сябе і, нарэшце, зваліўся.
◊
Гара з плячэй звалілася (разм.) — пра вызваленне ад вялікіх клопатаў, цяжкіх перажыванняў.
|| незак. зва́львацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ледзяны́ прям., перен. ледяно́й;
~на́я гара́ — ледяна́я гора́;
л. по́зірк — ледяно́й взгляд
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вулка́н, ‑а, м.
Гара з кратарам на вяршыні, праз які час ад часу вывяргаюцца лава, агонь, попел. Патухлы вулкан. Гразевы вулкан.
[Ад лац. vulcanus — агонь, полымя.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
копна́
1. капа́, -пы́ ж.;
2. перен. капа́, -пы́ ж.; гара́, -ры́ ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го́рачка 1, ‑а, н.
Разм. і нар.-паэт. Памянш.-ласк. да гора.
го́рачка 2, ‑і, ж.
Памянш.-ласк. да гара; горка 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гары́шча, ‑а, н.
Тое, што і гара (у 3 знач.). У франтоне — акенца, праз якое цэдзіцца на гарышча скупое святло летняй ночы. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
го́рка¹, -і, ДМ -рцы, мн. -і, -рак, ж.
1. гл. гара.
2. Зашклёная шафа для посуду.
Хрустальная г.
3. Сістэма чыгуначных пуцей з ухілам, прызначаная для сартавання вагонаў (спец.).
4. Адна з фігур вышэйшага пілатажу: кароткачасовы палёт па ўзыходзячай прамалінейнай траекторыі.
Рабіць горку.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
*Вайга́ра, wojhara ’гарэлка’ (Федар., 7, 6). Няясна. Магчыма, звязана з вагера ’зух’ або непасрэдна ад гарэць: ва(й)гара < *в‑о‑гара (з дзвюма пратэзамі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Магу́ра ’сумёт снегу’ (слаўг., Яшк.), укр. ма́гура ’высокая гара’, славац. Magura ’назва гары ў Карпатах’, рум. măgură ’узгорак’. Не зусім ясна. Да гара́ (гл.) (?). Магчыма, можна трактаваць ма‑ як прэфармант, параўн. укр. моґуля = ґу́ля ’нарасць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)