во́лкасць, ‑і, ж.
Разм. Насычанасць вільгаццю; вільгаць. Нечакана разнягодзілася, пайшлі дажджы, шэрасць і волкасць завалаклі далягляд. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вы́маразіцца, ‑разіцца; зак.
1. Загінуць ад марозу.
2. Страціць на марозе ваду, вільгаць.
3. Выстудзіцца ад марозу. Хата вымаразілася.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эксіка́тар, ‑а, м.
Спец. Шкляны таўстасценны прыбор для высушвання ці зберагання рэчыва ў сухім стане, што лёгка паглынае вільгаць з паветра.
[Ад лац. esiccāre — высушваць.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамака́ць 1, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да прамокнуць.
2. Прапускаць вільгаць, сырасць.
прамака́ць 2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да прамакнуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вільжэ́ць 1 ’рабіцца вільготным’ (Нас.). Утворана ад (незафіксаванага) прыметніка *вільгі, які ўзыходзіць да ст.-польск. wilgi ’сыры, мокры, вільготны’ < польск. wilż ’вільгаць’.
Вільжэ́ць 2 ’слабець (аб марозе)’ (Нас.) з’яўляецца пераносным або ўтвораным ад ві́льгаць ’адліга’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прамака́льны, ‑ая, ‑ае.
У выразе: прамакальная папера — мяккая порыстая папера, якая ўбірае ў сябе вільгаць і ўжываецца для высушвання напісанага чарнілам ці тушшу.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вало́га 1 ’поліўка з малака або канаплянага семя’ (КЭС, Вешт.); ’заправа, прыгатаваная з канаплянага семя’ (Лекс. Палесся); ’масла, усё скаромнае’ (віц.), валіга ’рэдкі жыр’ (Касп.). Паўн.-рус. волога ’скаромная вадкая страва; масла, малочныя прадукты: сыр, смятана, тварог і інш.’, укр. волога ’вільгаць’. Усходнеславянская семантычная інавацыя’ < прасл. *volga ’вільгаць’ (Вештарт, Бел.-рус. ізал., 16; Фасмер, 1, 340; Скок, 3, 606).
Вало́га 2 ’барана’ (КСТ). Магчыма, валога < валока (ад валачыць). Параўн. у фанетычным плане валошка і валожка ’Centaurea cyanus L.’ Параўн., аднак, укр. воложити ’палоць, трапаць’.
Вало́га 3 ’дрыгва’ (Шатал.). Роднаснае з вільгаць, рус. влага, ц.-слав. влага, укр. волога ’вільгаць’. Да агульнаславянскага *volga, якое адлюстравана ва ўсіх славянскіх мовах са значэннямі ’вільгаць, вада, вадкасць, масла, жыр’ і інш. (Рудніцкі, 1, 467). Параўн. валака́ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
гу́бка², -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.
1. Мнагаклетачная беспазваночная марская жывёліна тыпу прасцейшых.
2. Мяккі наздраваты касцяк гэтай жывёліны, які добра ўбірае вільгаць і служыць для мыцця, а таксама падобны выраб з гумы і іншых матэрыялаў.
Мыцца губкай.
|| прым. гу́бкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гле́бавы, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да глебы (у 1 знач.). Глебавыя бактэрыі. Глебавая вільгаць. // Прызначаны для вывучэння, даследавання глебы. Глебавая карта. Глебавы зонд.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прамо́кнуць, -ну, -неш, -не; прамо́к, -кла; -ні; зак.
1. Прапусціўшы вільгаць, стаць мокрым, вільготным.
Кашуля прамокла ад поту.
Прамоклі ногі ад расы.
2. Пра чалавека: трапіўшы пад дождж ці ў сырое, мокрае месца, апынуцца ў мокрым адзенні, абутку.
Ён увесь прамок.
|| незак. прамака́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)