свая́цтва, -а, н.
1. Сувязь паміж людзьмі, заснаваная на паходжанні ад агульнага продка, а таксама на шлюбных сямейных адносінах.
Дальняе с.
С. па бацькавай лініі.
2. зб. Родныя, сваякі; радня.
На вяселле з’ехалася ўсё с.
3. перан. Падабенства, блізкасць па змесце, уласцівасцях, прыкметах.
С. з традыцыямі беларускіх класікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Васэ́ля ’вяселле’ (Сцяшк. МГ). Запазычанне з польск. wesele ’тс’ (а гэта са слав. *veselьje ’радасць’; гл. Брукнер, 607). Параўн. укр. весі́лля ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
басэ́тля, ‑і, ж.
Разм. Беларускі народны смычковы музычны інструмент нізкага рэгістру, кантрабас. Зварыла вясна прываротнае зелле. Без бубна было, без басэтлі вяселле. Зарыцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напрыязджа́ць, ‑ае; безас. зак.
Прыехаць у вялікай колькасці. Напрыязджала дэлегатаў. □ Словам, вяселле было як трэба. Гасцей напрыязджала многа, і ўсё не абы-хто. Дамашэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гулю́шкі, ‑шак.
Абл. Гулянне, гулянка. Ні адно вясковае вяселле, хрэсьбіны і іншыя гулюшкі не абыходзіліся без таго, каб на іх Марцін не ўчыніў вэрхал. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
вясе́льнік, ‑а, м.
Разм. Удзельнік вяселля (у 1, 2 знач.). Другі ўжо дзень шумела цыганскае вяселле. І гэта мужчыны-вясельнікі проста ехалі да ракі. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
папасвары́цца, ‑сваруся, ‑сварышся, ‑сварыцца; зак.
Разм. Сварыцца доўга, неаднаразова. Папасварыўшыся некалькі дзён і на жонку і на дачку, бацька змушаны быў згадзіцца на вяселле. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сусе́даў, ‑ава.
Які належыць суседу, мае адносіны да суседа. Суседавы дзеці. □ [Арцём:] — Мне і не снілася, што патраплю на вяселле! О, на суседавым вяселлі пагуляць прыемна! Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раскле́іцца, -кле́юся, -кле́ішся, -кле́іцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разысціся ў месцах склейкі.
Канверт расклеіўся.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Разладзіцца, расстроіцца (разм.).
Вяселле расклеілася.
3. перан. Занемагчы, стаць вялым, слабым, заняпасці духам (разм.).
Бабуля занемагла, зусім расклеілася на старасці год.
|| незак. раскле́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сва́дзьба ‘вяселле’ (Бяльк., Сл. ПЗБ, Сцяшк., Кольб.), ‘вясельная капэла’ (Сцяц.), сва́цьба ‘запрошаныя ўдзельнікі вяселля’ (ашм., Станк.), ст.-бел. свадба ‘вяселле’ (Альтбаўэр). Укр. сва́дьба, сва́йба, рус. сва́дьба, ст.-рус., рус.-ц.-слав. сватьба, польск. swadźba, н.-луж. swajźba, swaźba, чэш. svadba, дыял. svarba, славац. svadba, серб.-харв. сва̏дба, славен. svatba, балг. сва́тба, макед. свадба. Прасл. *svatьba, адкуль пасля падзення рэдукаваных і азванчэння t — сучасныя формы. Ад *svatati, *svatiti ‘сватаць’ < *svatъ ‘сват’ з суф. ‑ba; гл. Трубачоў, История терм., 142; Скок, 3, 361; БЕР, 6, 535; Махэк₂, 594; Сной₁, 621. У літаратурнай мове выцеснена словам вяселле, а свадзьба лічыцца русізмам; прынамсі так можна зразумець аўтараў Сл. ПЗБ (4, 380), аднак шырокая дыялектная распаўсюджанасць слова (гл. ДАБМ, к. 338) ставіць гэта пад сумненне.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)