обда́ть сов.

1. (облить) аблі́ць, мног. паабліва́ць;

обда́ть фру́кты водо́й аблі́ць фру́кты вадо́й;

обда́ть кипятко́м аблі́ць кі́пнем (кі́петнем, ва́рам);

обда́ть гря́зью аблі́ць гра́ззю;

2. (охватить, пронизать) ахапі́ць, паве́яць (на каго, што, чым-небудзь);

его́ обда́ло хо́лодом на яго́ паве́яла хо́ладам;

3. перен. агарну́ць, паве́яць (на каго, што, чым-небудзь);

меня́ обда́ло че́м-то родны́м на мяне́ паве́яла не́чым ро́дным;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

охвати́ть сов.

1. (обнять, обхватить) ахапі́ць, абхапі́ць;

охвати́ть рука́ми ствол де́рева ахапі́ць (абхапі́ць) рука́мі ствол дрэ́ва;

2. (окружить, опоясать) ахапі́ць, акружы́ць, апераза́ць; (облечь — ещё) абле́гчы;

леса́ охвати́ли го́род лясы́ акружы́лі (апераза́лі) го́рад;

3. (обволочь, окутать) ахапі́ць; (о тучах, облаках — ещё) аблажы́ць; (о тумане, дыме — ещё) засла́ць; (окутать) агарну́ць, апаві́ць; (обнять) абня́ць; (осадить — о чувствах, мыслях — ещё) агарну́ць; (о чувствах, сне — ещё) апанава́ць; (захватить) захапі́ць;

зе́млю охвати́ли су́мерки зямлю́ ахапі́ў (аблажы́ў, засла́ў, агарну́ў, апаві́ў) змрок;

пла́мя охвати́ло зда́ние по́лымя ахапі́ла (абняло́) буды́нак;

меня́ охвати́л у́жас мяне́ ахапі́ў (апанава́ў) жах;

его́ охвати́ли мы́сли яго́ агарну́лі (апанава́лі) ду́мкі;

4. (постичь) ахапі́ць, акі́нуць;

охвати́ть гла́зом (взгля́дом, взо́ром) ахапі́ць (акі́нуць) во́кам (по́зіркам);

5. (включить в свой состав, вовлечь в круг действия чего-л.) ахапі́ць;

охвати́ть населе́ние подпи́ской ахапі́ць насе́льніцтва падпі́скай;

6. (зайти с фланга) воен. ахапі́ць;

охвати́ть пра́вый фланг проти́вника ахапі́ць пра́вы фланг праці́ўніка;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

найти́II сов.

1. (натолкнуться на кого-л., что-л.) найсці́, натра́піць; наткну́цца;

2. (надвигаясь, закрыть) найсці́, насу́нуцца;

ту́ча нашла́ на со́лнце хма́ра найшла́ на со́нца;

3. (напасть) разг. найсці́; (охватить) апанава́ць, агарну́ць (каго, што);

блажь (дурь) нашла́ (на кого) дур найшо́ў (на каго);

нашла́ тоска́ найшла́ (апанава́ла, агарну́ла) туга́;

4. (собраться в каком-л. количестве) разг. найсці́, мног. панахо́дзіць;

нашло́ мно́го госте́й найшло́ (панахо́дзіла) шмат гасце́й; см. находи́тьII;

нашла́ коса́ на ка́мень погов. найшла́ каса́ на ка́мень.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

покры́ть сов.

1. (закрыть) накры́ць, мног. панакрыва́ць; (застлать) засла́ць, мног. пазасціла́ць; (крышей) накры́ць, мног. панакрыва́ць; (краской, позолотой) пакры́ць;

2. (обить) абі́ць, абабі́ць; (обшить тканью) пакры́ць, пацягну́ць;

3. (окутать) пакры́ць; (тучами, облаками) абкла́сці, мног. паабклада́ць, паабкла́дваць; (туманом, дымом) засла́ць, мног. пазасціла́ць; (мраком, тьмой) аху́таць, агарну́ць;

4. (заглушить) заглушы́ць;

5. перен. (славой, почётом) пакры́ць;

6. (долги, счета, издержки) пакры́ць; (оплатить) аплаці́ць;

7. (скрыть чью-л. вину, проступок, виновника) пакры́ць;

8. (расстояние) пакры́ць;

9. карт. пабі́ць, пакры́ць;

10. (случить) пакры́ць; см. покрыва́ть;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

разобра́ть сов.

1. в разн. знач. разабра́ць, мног. паразбіра́ць;

разобра́ть весь това́р разабра́ць уве́сь тава́р;

разобра́ть предложе́ние грам. разабра́ць сказ;

разобра́ть по́черк разабра́ць по́чырк;

разобра́ть часы́ разабра́ць гадзі́ннік;

2. (какой-л. вопрос) разабра́ць; (рассмотреть) разгле́дзець;

разобра́ть де́ло разгле́дзець (разабра́ць) спра́ву;

3. (охватить, оказать сильное действие) разабра́ць; (охватить — о чувстве, желании и т. п.) узя́ць, ахапі́ць, агарну́ць, апанава́ць;

его́ разобра́л хмель яго́ разабра́ў хмель;

его́ разобра́л страх яго́ ўзяў (ахапі́ў, агарну́ў, апанава́ў) страх;

его́ разобра́ло сомне́ние яго́ ўзяло́ (ахапі́ла) сумне́нне;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

накати́ть сов.

1. накаці́ць;

2. (прикатить в каком-л. количестве) накаці́ць, мног. панако́чваць;

3. (катясь, надвинуться, покрыть собой кого-л., что-л.) накаці́ць, набе́гчы;

накати́ла волна́ накаці́ла (набе́гла) хва́ля;

4. (внезапно, неожиданно появиться, возникнуть) разг. надысці́, нахапі́цца, навалі́цца;

накати́ли но́вые собы́тия надышлі́ (нахапі́ліся, навалі́ліся) но́выя падзе́і;

5. (приехать в большом количестве) разг. нае́хаць, мног. панаязджа́ць;

6. перен., прост. (внезапно, неожиданно охватить кого-л., о чувстве, состоянии) найсці́; напа́сці; апанава́ць, агарну́ць;

на него́ накати́ло безл. на яго́ найшло́ (напа́ла);

на него́ накати́лась злость на яго́ найшла́ (напа́ла) злосць, яго́ апанава́ла (агарну́ла) злосць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

взять сов., в разн. знач. узя́ць; (охватить — о чувствах ещё) агарну́ць, ахапі́ць, апанава́ць;

взять па́лку в ру́ку узя́ць па́лку ў руку́;

взять за́ руку узя́ць за руку́;

взять те́му для диссерта́ции узя́ць тэ́му для дысерта́цыі;

взять с собо́й дете́й узя́ць з сабо́й дзяце́й;

взять ма́льчика на воспита́ние узя́ць хло́пчыка на выхава́нне;

взять в солда́ты уст. узя́ць у салда́ты;

взять штраф узя́ць штраф;

взять го́род узя́ць го́рад;

взять власть в свои́ ру́ки узя́ць ула́ду ў свае́ ру́кі;

взять хи́тростью узя́ць хі́трасцю (хі́трыкамі);

взять живьём узя́ць жыўцо́м;

взять сло́во (с кого) узя́ць сло́ва (з каго);

взял страх узя́ў (агарну́ў, ахапі́ў, апанава́ў) страх;

взять хле́ба в магази́не узя́ць хле́ба ў магазі́не;

ско́лько он взял за рабо́ту? ко́лькі ён узя́ў за рабо́ту;

э́то де́рево нож не возьмёт гэ́тага дрэ́ва нож не во́зьме;

взять высоту́ узя́ць вышыню́;

взять на учёт узя́ць на ўлік;

ры́ба взяла́ ры́ба ўзяла́;

взять ло́шадь на узде́чку узя́ць каня́ на абро́ць;

взять жену́ узя́ць жо́нку;

взять отве́тственность на себя́ узя́ць адка́знасць на сябе́;

взять под защи́ту узя́ць пад абаро́ну;

взять в рот узя́ць у рот;

взять акко́рд узя́ць ако́рд;

высоко́ взял (о пе́нии) высо́ка ўзяў;

взять вле́во узя́ць уле́ва;

взять направле́ние узя́ць кіру́нак (напра́мак);

взять по́д руку узя́ць пад руку́;

взять на заме́тку узя́ць пад ува́гу;

взять в ско́бки узя́ць у ду́жкі;

он взял да и сде́лал ён узя́ў ды і зрабі́ў;

а я возьми́ да и скажи́ ему́ а я ўзяў ды ска́заў яму;

с чего́ ты взял? адку́ль ты ўзяў?;

на́ша взяла́! на́ша ўзяло́!;

ни дать ни взять якра́з, як дзве кро́плі вады́;

взять верх узя́ць верх;

взять своё узя́ць сваё;

взять курс узя́ць курс;

взять прице́л узя́ць прыцэ́л;

взять взаймы́ пазычы́ць;

взяло за́ сердце узяло́ за сэ́рца;

взять себя́ в ру́ки узя́ць сябе́ ў ру́кі;

взять за пра́вило узя́ць за пра́віла;

взять быка́ за рога́ узя́ць быка́ за ро́гі;

взять за́ душу узя́ць за душу́;

взять в рабо́ту узя́ць у рабо́ту;

взять за живо́е узя́ць за жыво́е;

взять грех на́ душу узя́ць грэх на душу́;

взять за жа́бры узя́ць за жа́бры;

взять го́лыми рука́ми узя́ць го́лымі рука́мі;

взять инициати́ву узя́ць ініцыяты́ву;

взять в переплёт узя́ць у пераплёт;

взять на му́шку узя́ць на му́шку;

взять под козырёк узя́ць пад казыро́к;

взять с бою узя́ць з бо́ю (бо́ем);

взять в кле́щи узя́ць у абцугі́;

взять в оборо́т узя́ць у рабо́ту;

взять в толк дабра́ць ро́зуму, зразуме́ць;

взять за го́рло узя́ць за го́рла;

взять на пору́ки узя́ць на пару́кі;

взять на букси́р узя́ць на буксі́р;

взять на себя́ сме́лость асме́ліцца;

чёрт возьми́! каб яго́е́, іх) чорт узя́ў!;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)