обя́занность ж. абавя́зак, -зку м.;

счита́ть свое́й обя́занностью лічы́ць сваі́м абавя́зкам;

всео́бщая во́инская обя́занность усеагу́льны во́інскі абавя́зак;

права́ и обя́занности гра́ждан правы́ і абавя́зкі грамадзя́н;

исполня́ющий обя́занности дире́ктора выко́нваючы абавя́зкі дырэ́ктара;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сястры́н, сестрына, сестрыно.

Які належыць сястры (у 1 знач.), уласцівы сястры. Сястрын абавязак. □ І раптам добры жаль ахапіў Майчына сэрца. Яна хутка прайшла ў сястрын пакой. Караткевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адгру́каць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. (разм.).

1. Перастаць грукаць.

2. перан., што. Пабудаваць, зрабіць, арганізаваць што-н. вялікае, дарагое і пад.

А. сабе дом.

3. перан., што. Працуючы, выконваючы абавязак, адбыць, адслужыць нейкі час.

Два гады на чыгунцы адгрукалі.

4. што. Адскакаць, станцаваць.

А. польку на танцах.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

грамадзя́нскі, -ая, -ае.

1. Які мае адносіны да прававога становішча грамадзян у дзяржаве.

Г. кодэкс.

Грамадзянскія законы.

2. Уласцівы грамадзяніну як свядомаму члену грамадства (высок.).

Г. абавязак.

3. Неваенны, цывільны.

Грамадзянскае адзенне.

4. Нецаркоўны.

Г. шрыфт.

○

Грамадзянская вайна — узброеная барацьба ўнутры дзяржавы паміж палітычнымі, рэлігійнымі, этнічнымі або ідэалагічнымі групамі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

доўг, до́ўгу і даўгу́, мн. даўгі́, даўго́ў, м.

1. Тое, што пазычана (пераважна грошы).

Вярнуць д.

2. Абавязак перад кім-н.

Яго д. — сачыць за чысцінёй.

◊

Не застацца ў даўгу ў каго — адплаціць тым самым.

Аддаць апошні доўг — развітацца з нябожчыкам; прысутнічаць пры яго пахаванні.

|| прым. даўгавы́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

свяшчэ́нны в разн. знач. свяще́нный;

~ннае піса́нне — свяще́нное писа́ние;

с. абавя́зак — свяще́нный долг;

~нная вайна́ — свяще́нная война́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паві́ннасць, ‑і, ж.

Абавязак, які накладаецца дзяржавай або грамадствам на насельніцтва. Воінская павіннасць. Працоўная павіннасць. □ З цягам часу ваенная і духоўная знаць разам з абшчыннай уласнасцю узурпіравала і звязаныя з ёю павіннасці. Маркс. У 1503 годзе, калі ў Магілёве быў заснаваны замак — драўляны астрог, мусілі магілёўцы адбываць яшчэ замкавую павіннасць. Шынклер. // перан. Разм. Наогул абавязак, тое, што абавязкова трэба зрабіць, выканаць. Я веру, што час нечаканай разлукі Як злую павіннасць прыму. Звонак.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мара́льны, -ая, -ае.

1. гл. мараль.

2. Які адпавядае правілам маралі, якому ўласціва высокая мараль.

М. ўчынак.

М. абавязак.

3. Звязаны з унутранымі, душэўнымі перажываннямі.

Маральная падтрымка.

Высокі м. дух.

○

Маральны знос — змяншэнне вартасці абсталявання, машын, што знаходзяцца ў эксплуатацыі, незалежна ад змянення іх фізічнай прыдатнасці.

|| наз. мара́льнасць, -і, ж. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сы́наў, ‑ава.

Які належыць сыну (у 1 знач.), уласцівы яму. Сынаў абавязак. □ У адным месцы сыпаў воз трапіў у глыбокую выбоіну і перакуліўся. Якімовіч. На сынавым твары нічога не заўважыў .. [Гушка] новага. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Пе̂́не́ц ’урок, лекцыя’ (Шпіл.), ст.-бел. пенсъ ’хатняе навучанне’ (1653), якое са ст.-польск. pens ’заданне, практыкаванне, адзначаная частка ў кнізе, прызначаная для вывучвання напамяць’ < лац. pēnsum ’заданне, абавязак’ (Варш. сл., 4, 110). Гл. пэнс(а).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)