яга́
1. фольк. Яга́, род. Ягі́ ж.;
ба́ба-яга́ а) миф. Ба́ба Яга́; б) перен. ба́ба-яга́;
2. перен. ве́дзьма, -мы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
статьIII ж.
1. (телосложение) по́стаць, -ці ж., стан, род. ста́ну м., склад, род. скла́ду м.;
2. (особенность фигуры — о животных) склад, род. скла́ду м.;
3. перен., уст. (характер устройства) хара́ктар, -ру м., склад, род. скла́ду м.;
◊
быть под стать (быть подходящим) пасава́ць, быць да па́ры; (идти) падыхо́дзіць; (быть к лицу) быць да тва́ру; (соответствовать) адпавяда́ць; (быть под пару) быць да па́ры (каму);
э́то ему́ не под стать гэ́та яму́ не пасу́е (не падыхо́дзіць, не да тва́ру);
под стать ему была́ и жена́ да па́ры яму́ была́ і жо́нка;
с како́й ста́ти? з яко́й ла́скі?, дзе́ля чаго́?
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Капо́т 1 ’капота, верхняе адзенне’ (мсцісл. Бяльк.), капота ’верхняе (святочнае) адзенне’ (Шат., Шпіл.; паўд.-усх., КЭС), ’род верхняга адзення’ (Гарэц., Бес.); ’жакет, фуфайка, халат’ (астр., смарг.), раг., паст. (Сл. паўн.-зах.), ’плашч з даматканага сукна’ (Сцяц., зэльв.), ’доўгая верхняя мужчынская вопратка з даматканага сукна’ (Сцяшк.), ’шляхецкі шарак з металічнымі гузікамі’ (гродз. Нар. сл.), ’кароткае самаробнае і паношанае верхняе адзенне’ (клец. Нар. лекс.), ’дзіцячае або жаночае адзенне накшталт паліто’ (дзярж., Нар. сл.), ’сукенка з рукавамі’ (ст.-дар., Нар. сл., ТСБМ), капот ’тс’ (браг. З нар. сл.), драг. ’сукенка для дзіцяці’ (Сл. паўн.-зах.). З франц. capote ’плашч з капюшонам’, ’жаночы капялюш’ праз польск. мову, у якой існуе з XVII ст. (Слаўскі, 2, 58–59). Параўн. ка́па (гл.). Форма капот, відавочна, з рус. капот ’жаночы халат’.
Капо́т 2 ’адкідная металічная накрыўка ў машынах’ (ТСБМ) — культурнае слова з пач. XX ст., запазычанае, відаць, з рус. капот ’тс’, якое з франц. capot.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
газ I (род. га́зу) м. газ;
○ прыро́дны г. — приро́дный газ;
уду́шлівы г. — уду́шливый газ;
слёзатачы́вы г. — слезоточи́вый газ;
бало́тны г. — боло́тный газ;
вуглякі́слы г. — углеки́слый газ;
гарчы́чны г. — горчи́чный газ;
грыму́чы г. — грему́чий газ;
іне́ртныя ~зы — ине́ртные га́зы;
ча́дны г. — уга́рный газ;
◊ даць г. — дать газ;
зба́віць г. — сба́вить газ;
на по́ўным ~зе — на по́лном га́зе (газу́)
газ II (род. га́зу) м., текст. газ
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лёд (род. лёду, мн. ільды́, (после гласных) льды, род. ільдо́ў (льдоў)) м. лёд;
дрэйфу́ючы л. — дрейфу́ющий лёд;
ве́чныя льды — ве́чные льды;
паля́рныя льды — поля́рные льды;
○ сухі́ л. — сухо́й лёд;
бале́т на лёдзе — бале́т на льду;
◊ л. крану́ўся — лёд тро́нулся;
бі́цца як ры́ба аб л. — би́ться как ры́ба об лёд;
на языку́ мёд, а на сэ́рцы л. — посл. на языке́ медо́к, а на се́рдце ледо́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чый I, (род. чыйго́, дат. чыйму́, твор., предл. чыі́м; чыя́ ж., чыё ср., мн. чые́) мест.
1. вопр. чей;
ч. гэ́та го́лас? — чей э́то го́лос?;
чыя́ гэ́та кні́га? — чья э́то кни́га?;
чыё апавяда́нне? — чей расска́з?;
2. относ. чей;
не ве́даю, ч. гэ́та дом — не зна́ю, чей э́то дом;
геро́й, ч. по́дзвіг усі́м вядо́мы — геро́й, чей по́двиг всем изве́стен
чый II, род. чы́ю сущ., мн. нет, бот. чий
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
го́нкі I сущ. (род. го́нак) ед. нет, спорт. го́нки
го́нкі II
1. (быстрый) го́нкий;
г. со́кал — охот. го́нкий со́кол;
2. (о деревьях) высо́кий и ро́вный;
~кая — хво́я высо́кая и ро́вная сосна́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адно́сна
1. нареч. относи́тельно;
до́след прайшо́ў а. ўда́ла — о́пыт прошёл относи́тельно уда́чно;
2. в знач. предлога с род. относи́тельно;
а. гэ́тага яшчэ́ не́льга нічо́га сказа́ць — относи́тельно э́того ещё нельзя́ ничего́ сказа́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
мі́ма
1. нареч. ми́мо;
страля́ць м. — стреля́ть ми́мо;
2. предлог с род. ми́мо;
ісці́ м. до́ма — идти́ ми́мо до́ма;
◊ прапусці́ць м. вушэ́й — пропусти́ть ми́мо уше́й;
біць м. цэ́лі — бить ми́мо це́ли
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
змест (род. зме́сту) м.
1. (сущность, смысл) содержа́ние ср.;
з. ле́кцыі — содержа́ние ле́кции;
2. оглавле́ние ср., содержа́ние ср.;
з. часо́піса надрукава́ны на апо́шняй старо́нцы — оглавле́ние (содержа́ние) журна́ла напеча́тано на после́дней страни́це
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)