сураве́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; незак.
Тое, што і суровець. Андрэй глянуў на рукі Вольгі,.. на рухавы твар, які то суравеў, то праясняўся ласкай. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сча́хлы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Які стаў чахлым, змарнелым (аб раслінах).
2. Схуднелы; хваравіты, слабы. Счахлы твар не выказваў жыцця. // перан. Згаслы. Счахлае вуголле.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
перекоси́ться сов.
1. (о предметах) перакасі́цца, мног. паперако́швацца;
2. (о лице) перакрыві́цца, скрыві́цца;
его лицо́ перекоси́лось от бо́ли яго́ твар перакрыві́ўся ад бо́лю.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
бы́ццам.
1. злуч. Ужыв. ў параўнаннях са знач. як, нібы, усё роўна як.
Ляжыць, б. нежывая.
2. злуч. Злучае даданыя дапаўняльныя сказы, калі сказанае не адпавядае сапраўднасці, і даданыя дзейнікавыя сказы са знач. няўпэўненасці.
Прыкідваецца, б. нічога не чуў.
На вуліцы нешта звінела, б. ігралі на званочках.
3. часц. Паказвае на няўпэўненасць, дапушчальнасць выказвання.
Твар б. знаёмы.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́сны, -ая, -ае.
1. гл. пост².
2. Без мяса і малака, не скаромны.
Посная вячэра.
3. Не тлусты.
Посная свініна.
4. перан. Хмуры, сумны (пра выраз твару, усмешку і пад.; разм., жарт.).
5. перан. Пра від, знешні выгляд: прытворна сціплы, ханжаскі (разм., жарт.).
Твар п., як на маленні.
|| наз. по́снасць, -і, ж. (да 2 і 5 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
чарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. Станавіцца чорным, цёмным або чарнейшым, цямнейшым.
Золата не чарнее.
Смуглявы твар ад сонца яшчэ больш чарнеў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Вылучацца сваім колерам (пра што-н. чорнае, цёмнае).
На гарызонце чарнеў лес.
|| зак. счарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.) і пачарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ме́дны, -ая, -ае.
1. гл. медзь.
2. Які мае адносіны да здабычы і апрацоўкі медзі.
Медная прамысловасць.
3. Зроблены з медзі.
Медныя грошы.
4. Колеру медзі, чырвона-жоўты.
М. твар ад прыморскага загару.
○
Медны век — пераходны перыяд ад неаліту да бронзавага веку, калі пачынаюць з’яўляцца металічныя вырабы з медзі.
◊
Медны лоб (разм., пагард.) — пра ўпартага, бесталковага чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сэ́рыё ’сярдзіта, сурова; сапраўды, не жартуючы, сур’ёзна’ (Нас.). З польск. serio ’сур’ёзна’, na serio ’без жартаў, усур’ёз’, што да лац. serio ’тс’ ад sērius ’сур’ёзны’. Відаць, на базе прыслоўя мясцовае ўтварэнне сэ́рыя (сэріё) ’сярдзіты твар; суровасць’ (Нас.), параўн. старое польск. serjo ’паважны, сур’ёзны’ (Варш. сл.). Параўн. сур’ёзны, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скула́сты, ‑ая, ‑ае.
З пукатымі скуламі 1. Скуласты твар. □ У чалавека трэсліся рукі, а па скуластых абветраных шчоках цяклі слёзы. Асіпенка. // Які мае такі твар. На пажоўклай ад часу паперы захаваўся здымак: двое маладых хлопцаў стаялі побач. Адзін, крыху старэйшы, скуласты, амаль бязбровы, а другі — худзенькі, з далікатным, як у дзяўчыны, тварам, высокі. Хомчанка. Слова папрасіў русы, скуласты, з чырвоным тварам чалавек. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во́нкава, прысл.
Знешне, звонку; на выгляд. Раман Дзянісавіч маўчаў, твар яго здаваўся вонкава спакойным, .. і толькі, калі наліваў чай у сподак, шклянка дробна зазвінела. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)