вы́бух, -у, мн. -і, -аў, м.

1. Імгненнае вызваленне энергіі, якое суправаджаецца ўтварэннем моцна нагрэтых, з высокім ціскам газаў; гук, які суправаджае такое вызваленне.

Ядзерны в.

В. газаў.

2. перан., чаго. Раптоўнае праяўленне чаго-н.

В. смеху.

В. абурэння.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бу́рны, -ая, -ае.

1. Неспакойны, навальнічны, з бурамі.

Б. дзень.

Б. акіян.

2. Які бурліць, парыўны.

Бурныя рэкі.

3. Які моцна праяўляецца; хвалюючы, гарачы.

Бурнае захапленне.

4. Які імкліва праходзіць або развіваецца.

Б. рост заводаў.

|| наз. бу́рнасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уме́рзнуць, -ну, -неш, -не; умёрз, уме́рзла; -ні; зак.

1. у што. Пад уздзеяннем марозу шчыльна замацавацца ўнутры лёду, мёрзлай зямлі.

Бочка ўмерзла ў лёд.

2. Зацвярдзець ад марозу на значную глыбіню.

Зямля моцна ўмерзла.

|| незак. умярза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

садану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак. і аднакр. (разм.).

1. што. 3 размаху ўсадзіць што-н. вострае.

С. нож у дрэва.

2. чым і без дап. Моцна ўдарыць.

С. кулаком у бок.

С. з ружжа (выстраліць).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прапаце́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.

1. Моцна спацець, выдзеліць многа поту.

П. ад лякарства.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Насыціцца потам.

Шапка прапацела.

3. перан. Правесці які-н. час у цяжкай рабоце (разм.).

П. над чарцяжом дацямна.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лі́нуць, -ну, -неш, -не; лінь; зак.

1. Рэзкім рухам выліць, узліць на што-н. вадкасць.

Л. вады на рукі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць моцна ліцца, хлынуць патокам (пра дождж, святло, паветра і пад.).

Лінуў дождж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Дрэнчыць ’мучыць’ (Нас.), ’не даваць спакою’ (БРС, Сцяшк., Бяльк.), ’сцябаць малых дзяцей’, ’моцна хацецца’ (Шат.). Запазычанне з польск. dręczyć ’мучыць; моцна ўдараць’. Шат., 88, Слаўскі, 1, 165. Аб польск. слове гл. Слаўскі, 1, 164–165. Гл. таксама Кюнэ, Poln., 51.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

глінабі́тны, ‑ая, ‑ае.

Зроблены з моцна ўтрамбаванай гліны, звычайна перамешанай з дробна насечанай саломай або галлём. Глінабітныя сцены. Глінабітная печ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

машо́к, ‑шку, м.

Памянш. да мох. Дзед Хрушч прылёг на зялёны машок у цяньку і зараз жа моцна заснуў. Колас.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

накале́цца, ‑еюся, ‑еешся, ‑еецца; зак.

Разм. Знаходзячыся доўга на холадзе, на марозе, моцна азябнуць, намерзнуцца. Накалецца на полі ў холад.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)