латы́нь, ‑і, ж.
Лацінская мова. І калі нават мова мая замаўчыць, То не зробіцца мёртвай латынню. Барадулін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разра́ніцца, ‑ніцца; зак.
Абл. Пакрыцца ранамі. [Барташэвіч:] — Я ногі памарозіў .. [Домна:] — Скура-то нічога, абы каб не разраніліся. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сне́нне, ‑я, н.
Разм. Сон. Няўжо то праўда, а не сненне, І мара йдзе ў ажыццяўленне? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сёе-то́е (род. сяго́-таго́) мест. неопр., ср. то-сё, ко́е-что, кой-что́;
трэ́ба абмеркава́ць сёе-то́е — ну́жно обсуди́ть то-сё;
у нас ёсць сёе-то́е — у нас есть ко́е-что (кой-что́)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
шкумата́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Матляючы, тузаючы ў розныя бакі, ірваць, імкнуцца парваць на часткі. Вецер усё не ўціхаў і злосна шкуматаў полы шынялёў. Быкаў. Тут жа, скалячы зубы, гойсаў Туман. Скакаў як апантаны, хапаў зубамі то мячык, то зайку, то клоуна. Шкуматаў, падкідваў уверх, трыбушыў лапамі. Шыловіч. // перан. Прыносіць гора, пакуты, няшчасце. Шмат з іх [людзей] спазнала вайну, шмат іх вайна шкуматала, Многія бачылі з іх гора людскога нямала. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хо́лод в разн. знач. хо́лад, -ду м.;
дрожа́ть от хо́лода дрыжа́ць ад хо́ладу;
пахну́ло хо́лодом паве́яла хо́ладам;
прийти́ с хо́лода прыйсці́ з хо́ладу;
броса́ет в жар и хо́лод ро́біцца то го́рача, то хо́ладна (хало́дна);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Не са́ма то (ni sáma to) ’не надта добра’ (Варл.). Да са́мы (гл.) у градацыйным значэнні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́е 1 — указальны займеннік н. р. ад той (ТСБМ, Нас., Ласт., Некр. і Байк., Федар. 4, Вруб., Бяльк.), то́я ’тс’ (Цых.), то ’тс’ (Бяльк.), тэ ’тс’ (ТС), тэ́е ’тс’ (Нас., ТС, Бяльк.), можа выступаць і ў якасці злучніка то (Нас.). Параўн. таксама сумеснае ўжыванне з часціцай то ў niby to tóje ’як бы нічога’ (Федар. 4), як па татэ́ ’як на зло’ (ТС), натото́е ’наўмысна, на зло’ (драг., З нар. сл.), аналагічнае спалучэнню з ж (гл.): jak tojeż, tak tojeż ’нібы на зло’ (Федар. 4). Да той, гл.
То́е 2 ’званочак, Campanula persicifolia L.’ (Бейл.). Магчыма, табуізаваная назва ад той (гл.) або *то е ’гэта ёсць’, параўн. польск. toje, tojeść (< to jest) як назвы чарадзейных і атрутных раслін (Брукнер, 362). Параўн. тоя, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
набы́так, -тку м.
1. (то, что приобретено) приобрете́ние ср.;
2. (имущество) достоя́ние ср.; пожи́тки ед. нет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
звалачы́ся сов., разг.
1. сбрести́;
каро́ва куды́сьці ~лакла́ся — коро́ва куда́-то сбрела́;
2. (отовсюду) сбрести́сь, сойти́сь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)