прапячы́, ‑пяку, ‑пячэш, ‑пячэ; ‑пячом, ‑печаце; пр. прапёк, ‑пякла, ‑пякло; заг. прапячы; зак., што.
1. Даць спячыся да гатоўнасці. Прапячы мяса.
2. Прапаліць чым‑н. моцна нагрэтым. Прапячы дзірку ў дошцы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
развары́ць, ‑вару, ‑варыш, ‑варыць; зак., каго-што.
Варачы, давесці да празмернай мяккасці. Разварыць мяса. // безас. перан. Разм. Прывесці ў расслаблены стан; размарыць. — Разварыла... З марозу прыйшоўшы, яшчэ быў як чалавек. Пташнікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
цэ́нтнер, ‑а, м.
Адзінка вымярэння вагі, роўная 100 кг. — Наш калгас можа даць не менш як, сто пяцьдзесят цэнтнераў мяса і па восемсот малака на кожныя сто гектараў, — гаварыў дакладчык. Дуброўскі.
[Ням. Zentner.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разні́к ’хто забівае жывёлу’ (шальч., Сл. ПЗБ), ’мяснік’ (Яруш.), укр. різни́к ’разнік’, ’прадавец мяса’, в.-луж. rěznik ’мяснік’. Ад рэ́заць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
патушы́ць I сов. потуши́ть, погаси́ть; (свечи, лампу — ещё) заду́ть
патушы́ць II сов., кул. потуши́ть, потоми́ть;
п. мя́са — потуши́ть (потоми́ть) мя́со
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увары́цца сов., в разн. знач. увари́ться;
кампо́т ~ры́ўся — компо́т увари́лся;
мя́са ўвары́лася на дзве́сце гра́маў — мя́со увари́лось на две́сти гра́ммов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
*Лыкава́ты, лыкова́тый ’нятлусты (пра сала, мяса)’ (лун., Шатал.). Да лы́ка 1. Матывацыя: ’валакністы, жылісты, падобны цвёрдасцю да лыка’, як тураў. лыкова́ты ’мачалісты’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Малака́не ’хрысціянская рэлігійная сетка стараабрадцаў’ (ТСБМ). Да малако (гл.). Матывацыя: прадстаўнікі секты, якія не ўжываюць мяса, а толькі малако (Фасмер, 2, 645).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Менса ’мяса’ (мін., Шн.; Сл. ПЗБ), ст.-бел. менсо ’тс’ (XVI ст.) запазычана са ст.-польск. mięso ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 204).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Мякша́ ’насенная частка гарбуза’ (маст.), ’мякаць мяса’ (лід., Сл. ПЗБ). Да мяккі (гл.). Аб суфіксе ‑ш‑α гл. Сцяцко, Афікс. наз., 76.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)