нару́жу нареч. (наверх) наве́рх; (во двор) надво́р; разг. во́нкі;

вы́йти нару́жу а) вы́йсці надво́р; б) перен. вы́йсці наве́рх, вы́явіцца;

де́ло вы́шло нару́жу спра́ва вы́йшла наве́рх (вы́явілася).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тя́жба ж.

1. (судебное дело) уст. ця́жба, -бы ж., судо́вая спра́ва, суд, род. суду́ м.;

2. перен. спрэ́чка, -кі ж.; спабо́рніцтва, -ва ср., змага́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

твой, ж. твая́, ср. тваё, мн. твае́;

1. мест. притяж., м. твой;

т. сын — твой сын;

з твайго́ до́му — из твоего́ до́ма;

твая́ во́ля — твоя́ во́ля;

тваё пыта́нне — твой вопро́с;

2. в знач. сущ. (муж, жена) твой, твоя́;

т. (твая́) до́ма? — твой (твоя́) до́ма?;

◊ спра́ва твая́ — де́ло твоё;

не твая́ бяда́ — фам. не твоя́ печа́ль;

не твая́ спра́ва — не твоё де́ло

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ула́да, -ы, ДМ -дзе, ж.

1. адз. Права і магчымасць распараджацца кім-, чым-н., падпарадкоўваць сваёй волі.

Бацькоўская ў.

Перавысіць уладу.

Выпусціць каго-, што-н. з-пад сваёй улады.

Траціць уладу над сабой (губляць самакантроль). Быць ва ўладзе або пад уладай каго-, чаго-н. (пад уздзеяннем, уплывам; кніжн.). Пад уладай пачуццяў (перан.).

2. адз. Палітычнае панаванне, дзяржаўнае кіраванне і яго органы.

Вярхоўная ў.

Выканаўчая ў.

Быць ва ўладзе.

Прыйсці да ўлады.

3. мн. -ы, ула́д. Асобы з урадавымі і адміністрацыйнымі паўнамоцтвамі.

Мясцовыя ўлады.

◊

Ваша ўлада — рабіце, што хочаце, ваша справа.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пра́ца ’працэс уздзеяння чалавека на прыроду, чалавечая дзейнасць’, ’работа’ (ТСБМ, Нас., Шат., Касп., Гарэц., Мік., Шпіл., Мядз., Сл. ПЗБ, ТС). Ст.-бел. праца, працовати і інш. вытворныя ад назоўніка адзначаюцца ў канцы XVI ст. (Булыка, Запазыч., 257), укр. пра́ця, рус. дыял. пра́ца ’тс’. Запазычанне праз польск. praca пры ст.-польск. proca з чэш. práce (Карскі, Белорусы, 156; Фасмер, 3, 355; Цвяткоў, Запіскі, 1, 74; Кюнэ, Poln., 89). Прасл. дыял. *portja ўзнаўляецца пры параўнанні з серб.-харв. пра̏тити ’суправаджаць’, славен. prátiti ’тс’, prátiti se ’збірацца ў дарогу’ (Міклашыч, 261; Брукнер, 434). Трубачоў (Фасмер, 3, 356) параўноўвае *portja яшчэ з серб.-харв. пра̏тити ’пасылаць’ і балг. пра́тя ’паслаць’ і канстатуе семантычную эвалюцыю ’пасылаць’ > ’праца, справа’, якая прадстаўлена таксама ў серб.-харв. по̏сао ’справа, праца’ < *posъlъ; параўн. прасл. *posъlati (гл. паслаць). Аб апошняй групе дзеясловаў гл. яшчэ Куркіна, Этимология–1975, 19 і наст. Іншыя параўнанні (напр., Голуб-Копечны, 290) з грэч. πράσσω, πράττω ’раблю’ лічацца непрымальнымі (гл. Фасмер, 3, 355). Таксама з польск. pracować бел. працаваць. Гл. таксама Шустар-Шэўц, 2, 1157–1159; ЕСУМ, 4, 557; SEK, 4, 113–114. Інакш і непераканаўча Банькоўскі, 2, 757 (з с.-в.-ням. — суч. бавар. pratze ’лапа, нага (хворая)’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

дро́бязны

1. (незначительный, ничтожный) пустяко́вый, пустя́чный; ме́лочный; грошо́вый;

~ная спра́ва — пустяко́вое (пустя́чное) де́ло;

~ныя фа́кты — ме́лочные фа́кты;

~ныя разлі́кі — грошо́вые расчёты;

2. ме́лочный;

д. чалаве́к — ме́лочный челове́к;

3. педанти́чный

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мо́кры, ‑ая, ‑ае.

1. Насычаны вільгаццю; сыры; проціл. сухі. Мокры снег. □ Мокрае адзенне і рухацца перашкаджала і ўніз цягнула. Маўр. Ля кастроў гаманілі хлопцы, сохла мокрая вопратка. Брыль. // Пакрыты вільгаццю. На мокрай траве, на лістах алешніку буйнымі кроплямі зіхаціць раса. В. Вольскі. Уважна слухала Агапа чытанне, і слёзы часта рабілі мокрым яе твар. Мурашка. // Потны. З кабінета першага сакратара выляталі па адным чырвоныя і мокрыя ад поту старшыні адсталых калгасаў. Шамякін.

2. Разм. Дажджлівы, сыры (пра надвор’е). Мокрая вясна. □ Нават у мокры год жыта тут слабее бывае. Крапіва. Ноч была мокрая, чорная. Зарэцкі.

•••

Вочы на мокрым месцы гл. вока.

Мокрае месца застанецца гл. месца.

Мокрая курыца гл. курыца.

Мокрая справа гл. справа.

Мокры, хоць выкруці — вельмі мокры.

Як мокрае гарыць — вельмі марудна (рабіць што‑н., робіцца што‑н.).

(Як) мокрая варона гл. варона.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

тёмный в разн. знач. цёмны;

тёмная ночь цёмная ноч;

тёмные во́лосы цёмныя валасы́;

тёмная вода́ мед. цёмная вада́;

тёмный смысл цёмны сэнс;

тёмное де́ло цёмная спра́ва;

све́тлые и тёмные воспомина́ния све́тлыя і цёмныя ўспамі́ны;

тёмные си́лы цёмныя сі́лы;

◊

темны́м-темно́ цёмна-цёмна, цямню́сенька;

тёмный лес цёмны лес;

темна́ вода́ во о́блацех книжн. цёмная спра́ва, нічо́га не я́сна.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

про́шлый міну́лы;

в про́шлом году́ ле́тась, у міну́лым го́дзе;

вызыва́ть воспомина́ния про́шлых лет выкліка́ць успамі́ны міну́лых гадо́ў;

на про́шлой неде́ле на міну́лым ты́дні;

◊

де́ло про́шлое спра́ва да́ўняя.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раскуси́ть сов., прям., перен. раскусі́ць, мног. параску́сваць;

раскуси́ть оре́х раскусі́ць арэ́х;

раскуси́ть, в чём де́ло разг. раскусі́ць, у чым спра́ва;

его́ нелегко́ раскуси́ть разг. яго́ нялёгка раскусі́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)