выгляда́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.

1. гл. выглядзець.

2. Мець які-н. выгляд або здавацца каму-н. кім-, чым-н.

Добра в.

В. героем.

3. Высоўваючыся з укрыцця, глядзець, пазіраць (разм.).

В. з-за вугла.

4. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Віднецца, быць відным.

Насоўка выглядала з кішэні.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мізарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.

1. Худнець, траціць належны выгляд.

Жанчына на вачах мізарнела.

Мізарнее душа гэтага чалавека (перан.).

2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Рабіцца меншым, менш значным (разм.).

Кавалак вяндліны з кожным днём мізарнее.

|| зак. змізарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е і памізарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

мі́ленькі, -ая, -ае.

1. Прыемны на выгляд, прыгожы.

Міленькае дзіця.

2. Блізкі сэрцу, дарагі, каханы.

М. дружок.

3. у знач. наз. мі́ленькі, -ага, м., мі́ленькая, -ай, ж. Каханы чалавек.

4. Ужыв. як ласкавы або фамільярны зварот.

Прынясі дроўцаў, м.

Як міленькі (разм.) — без пярэчанняў, абавязкова.

Будзе працаваць як м.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

свіце́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., сві́ціцца; незак.

1. Быць бачным, праглядацца праз што-н.

Праз бярэзнік свіцілася поле.

2. Будучы рэдкім, не густым, прапускаць праз сябе святло.

Занавеска на акне свіцілася.

3. перан. Пра твар, вочы, знешні выгляд чалавека: адлюстроўваць якія-н. пачуцці.

Дзіця свіцілася ад радасці.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сказі́ць, скажу́, сказі́ш, сказі́ць; сказі́м, сказіце́, сказя́ць; скажо́ны; зак., што.

1. Перайначыць, падаць у няправільным, памылковым выглядзе.

С. думку.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Моцна змяніць (твар, знешні выгляд — ад болю, гора і пад.).

Боль сказіў твар.

|| незак. скажа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. скажэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абнаві́цца, -наўлю́ся, -но́вішся, -но́віцца; зак.

1. Стаць новым, абноўленым; набыць выгляд новага.

Свет абнавіўся.

2. Папоўніцца чымсьці новым, змяніцца.

Рэпертуар тэатра абнавіўся.

Абнавіўся склад рэдкалегіі.

3. перан. Зноў зрабіцца свежым, моцным; ажывіцца.

Цела нібы абнавілася, такое яно стала моцнае.

|| незак. абнаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. абнаўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

абнаві́ць, -наўлю́, -но́віш, -но́віць; -но́ўлены; зак.

1. што. Замяніць устарэлае (або папоўніць) чым-н. новым.

А. рэпертуар.

2. каго-што. Надаць чаму-н. новы выгляд, паднавіць.

А. мэблю.

3. што. Упершыню ўжыць, выкарыстаць новую рэч (разм.).

А. набытае паліто.

|| незак. абнаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.

|| наз. абнаўле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

убра́ць, убяру́, убярэ́ш, убярэ́; убяро́м, убераце́, убяру́ць; -а́ў, -а́ла; убяры́; -а́ны; зак., што.

1. Сабраць ураджай сельскагаспадарчых культур.

У. буракі машынамі.

2. Надаць прыгожы выгляд, упрыгожыць.

У. залу кветкамі.

Іней убраў дрэвы (перан.).

|| незак. убіра́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. убо́рка, -і, ДМ -рцы, ж. (да 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Асамі́сты ’паважны’ (Яруш., Нас.). З асаністы ў выніку народнай этымалогіі пад уплывам слова сам: параўн. сінанімічнае самавіты. Рус. осанистый ад осаниться прыняць паважны, мажны выгляд’ ад значэння ’атрымаць сан’ (гл. сан). Параўн. осамицьца (Нас.) ад осаниться.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

канфу́злівы, ‑ая, ‑ае.

Які лёгка канфузіцца, бянтэжыцца; сарамлівы. Канфузлівая дзяўчына. □ На фронце [Саламон] не быў ні палахлівыя, ні канфузлівым, а тут — канфузіцца... Бядуля. // Які выражае канфуз, збянтэжанасць. Канфузлівы выгляд.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)