Verbum

Музыка́нт ’той, хто іграе на музычным інструменце’ (ТСБМ, Яруш., Сл. ПЗБ), (перан.) ’насякомае’ (Бес.), ст.-бел. музыкант ’тс’ запазычана са ст.-польск. muzykant ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 160), якое з с.-лац. musicans, ‑cantis ’які музіцыруе’ (Варш. сл., 2, 1080).

Мяшка́ць ’жыць’, мяшканец ’жыхар’, мяшка́не ’часовы прытулак’, ’месца пражывання’ (Нас.), ’хата, жыллё’ (брасл., Сл. ПЗБ), ст.-бел. мешкати, мешканецъ, мешкане, мешканье ’тс’ (XIV, XVI стст.) запазычаны са ст.-польск. mieszkać, mieszkaniec, mieszkanie ’тс’ (Жураўскі, 10 (1), 1961, 40; Булыка, Запазыч., 202).

На́фта ’нафта’ (Некр. і Байк., БРС, ТСБМ), ’газа’ (Сл. ПЗБ, Бес.). Запазычана праз польск. nafta з лац. naphtha (< грэч. ναφθα < перс. näft ’тс’). Ст.-бел. нефть ’нафта’ (1519 г.) з тур. neft (апошняе з перс. näft), гл. Булыка, Лекс. запазыч., 142.

◎ Паты́нка ’металічная талерка’, ’дыскас’ (Нас.), ст.-бел. патына, патыня, патина ’металічная талерка, якую выкарыстоўваюць у час абедні’ (1583 г.) запазычаны са ст.-польск. patyna ’тс’, якое з лац. patina ’міска, нізкая каструля, патэльня’ (Булыка, Лекс. запазыч., 180). Параўн. таксама паціна (гл.).

Па́шпарт ’дакумент для пасведчання асобы’, ’пасведчанне з асноўнымі звесткамі пра прадмет, машыну’ (ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’білет, пропуск’ (Шпіл.), ст.-бел. пашпортъ ’пашпарт’ (1638 г.) запазычаны са ст.-польск. paszport, якое са ст.-франц. passeport ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 35; Кюнэ, 86).

Пелікан ’весланогая птушка, Pelicanus opocrotalus’ (БелСЭ, 8), ст.-бел. пеликанъ (пач. XVII ст.) са ст.-польск. pelican ’тс’ (Булыка, Лекс. запазыч., 144), якое праз лац. pelicānus са ст.-грэч. πελεκάν ад πέλεκυ ’сякера, малаток’, πελεκάω ’сяку, чашу’ (Фасмер, 3, 230).

◎ *Планы, ст.-бел. пяаный ’дзікі’ (Скарыла). Са ст.-чэш. plany, якое першапачаткова абазначае ’неўрадлівы’, ’пусты’ (Булыка, Лекс. запазыч., 206) < прасл. *pol‑пь < *pol*je ’роўная, неапрацаваная зямля, зарослая дзікімі раслінамі, бязлесная, у адрозненне ад апрацаванай’ (*niva) і ўзаранай (*rolʼja) (Махэк₂, 454).

Пульс (ТСБМ), ст.-бел. пулсъ, пулсо, фулсо ’пульс, сэрцабіццё’. Запазычана з польск. puls, што паходзіць з с.-лац. pulsus ад pellere ’стукнуць, піхнуць’ (Булыка, Лекс. запазыч., 129; Фасмер, 3, 405), старабеларускія фоулъсо, хоулсо разглядаюцца як вынік памылковай рэканструкцыі грэцызаванай формы слова.

Сакра́мант ’нешта свяшчэннае, рытуальнае; талісман’ (ТСБМ), сакра́мэнт ’прычасце’ (Нас., Байк. і Некр.). Ст.-бел. сакраментъ ’таінства’. Запазычанне з польск. sakrament < лат. sakrāmentum ’наданне святасці’ (Кюне, Poln., 95); ст.-бел. сакраментъ (секраментъ) са ст.-польск. sakrament, гл. Булыка, Лекс. запазыч., 181.

Сві́дар ‘свердзел’ (ТСБМ, Нас., Гарэц., Яруш., Др.-Падб., Сл. ПЗБ; ашм., Стан.), сві́дэр (Сл. ПЗБ), свідрава́ць (Сл. ПЗБ, Стан.). Запазычанне з польск. świder ‘тс’ < svьrdlo (гл. свердзел). Ст.-бел. свидеръ ‘свярдзёлак’ таксама з ст.-польск. świder (Булыка, Лекс. запазыч., 294).