прытво́рны, ‑ая, ‑ае.
Які выдаецца за сапраўднае; няшчыры, штучны. Прытворны смех. □ Сакратарка ўсміхалася, а потым з прытворнай сур’ёзнасцю кулаком пагразіла рэдактаравым дзвярам. М. Стральцоў. Спагада прытворная, словы фальшывыя! А як бы жылося святлей і чысцей, Каб хулігана і хама за шыварат Мы бралі часцей. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разадзьму́ць, ‑му, ‑меш, ‑ме; зак., што.
Тое, што і раздзьмуць. Знаю, што ў панурую Ночы непагоду Разадзьме іх [думкі-мары] буран З захаду да ўсходу. Танк. Дома бацька-стрэлачнік праз слёзы Павучае: — Ты смялей, Валёк, Словы два скажы ім пра марозы, Разадзьмі ў пячурцы аганёк. Жычка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упадаба́ны, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад упадабаць.
2. у знач. прым. Які ўпадабаўся, спадабаўся, прыйшоўся па густу. Жанкі на лавах засмяяліся, пачалі пераказваць адна адной недачутыя ці ўпадабаныя словы песні. Палтаран. Пецька — піжон. Тыдзень есці не будзе, а бразготку ўпадабаную купіць. Мехаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
царкоўнаславя́нскі, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да набажэнскай пісьменнасці ўсходніх і паўднёвых славян. Сымон-кантычнік.. гугнявіў нараспеў незразумелыя царкоўнаславянскія словы. Бядуля.
•••
Царкоўнаславянская мова — літаратурная мова ўсходніх і паўднёвых славян перыяду 11–17 стст., якая падверглася ўплыву жывых славянскіх моў і ўтварыла мясцовыя варыянты (ізводы).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пась-пась-пась — падзыўныя словы для авечак (маг., ДАБМ, к. 305). Гукапераймальнае. Пра генезіс падзыўных гл. Смаль-Стоцкі, Приміт., 66–67.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
застря́ть сов.
1. захра́снуць, засе́сці, завя́знуць;
слова́ застря́ли в го́рле сло́вы засе́лі ў го́рле;
2. перен., разг. (запропаститься) прапа́сці; (задержаться) затрыма́цца; заба́віцца; (замешкаться) замару́дзіць; (оказаться в трудном положении) увя́знуць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
гро́мкий
1. гу́чны, мо́цны;
гро́мкий го́лос гу́чны (мо́цны) го́лас;
2. перен. гу́чны; (о славе — ещё) шыро́кі, гро́мкие слова́ гу́чныя сло́вы;
гро́мкий проце́сс гу́чны працэ́с;
гро́мкая сла́ва гу́чная (шыро́кая) сла́ва;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
краси́вый в разн. знач. прыго́жы;
краси́вое лицо́ прыго́жы твар;
краси́вые движе́ния прыго́жыя ру́хі;
краси́вая му́зыка прыго́жая му́зыка;
краси́вый посту́пок прыго́жы ўчы́нак;
краси́вые слова́ прыго́жыя сло́вы;
краси́вая де́вушка прыго́жая дзяўчы́на.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вяза́цца несов.
1. (согласовываться, соответствовать) вяза́ться;
сло́вы абвінава́чанага не вя́жуцца з паказа́ннямі све́дак — слова́ обвиня́емого не вя́жутся с показа́ниями свиде́телей;
2. цепля́ться, пристава́ть, привя́зываться;
3. страд. вяза́ться; плоти́ться; см. вяза́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Арцімо́с, арцімо́н, арці́мус, анцю́х, анці́л ’блін’ (Рам.). Словы аргатычнага характару, хутчэй за ўсё — скажэнні артос, артус (гл. апошняе), магчыма, з семінарскіх арго.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)