Воз (БРС, Бяльк., Касп., Грыг., Дзмітр., Маш., Інстр. I), ву͡оз, ’воз; сузор’е’ (Бес.). Рус. воз, укр. віз, род. скл. во́зу, ст.-слав. возъ, балг. воз, серб.-харв. во̑з, славен. vȏz, чэш. vůz, славац. voz, польск. wóz, в.-луж. woz. Прасл. vozъ (Махэк₂, 704). Іншая ступень чаргавання ў ве́зці, вязу (гл.). Роднасныя: літ. ùžvažas, ст.-ісл. wagn ’павозка’, грэч. Ϝὄχος ’тс’, ст.-інд. vahanam ’язда; судна’, vahas ’той, хто едзе’; звязана чаргаваннем з гоц. wigs ’дарога’ (Гл. Траўтман, 357; Праабражэнскі, 1, 70; Фасмер, 1, 333).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Насца́к ’выспятак’ (Ян.; браг., Нар. словатв.), ’выспятак, штуршок’ (Сцяшк.), параўн. носца, носцэм у выразах: даць носца (носцэм) ’даць выспятка’ (ТС). Як паказвае апошні прыклад, у аснове ўтварэння ляжыць незафіксаванае *носец ’насок’, паралельнае да сучаснага насик ’насок, пярэдняя частка ступні’: даць пасака ’даць выспятка’ (Мат. Маг.), насок ’пярэдняя частка абутку’: даць наском ’ударыць пальцамі нагі’ (Сл. ПЗБ), усё да нос (гл.). Разгляда^мае слова ўтварылася суфіксальным шляхам на базе формы носца (род. скл. адз. л. ад *носец), успрынятай як прыслоўе тыпу басяки ’басяком’, драла ’бягом’ і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ *Падпа́лак 1 ’праснак’ (ТС, Мат. Гом.), подпалак, пудпалок ’тс’ (Сл. Брэсц.), подпальнік, подпаленік (ТС). Рус. подпалок ’што-н. падпаленае’, укр. підпилок, подпалок, пудпалок ’род мяккага хлеба; праснак’, польск. podpałek ’блін, спечаны на коміне’ (Карл.). Вытворныя ад падпаліць < паліць (гл.). Падрабязна гл. Вештарт, Лекс. Палесся, 112.
◎ Падпа́лак 2 ’прут у ярме’ (Сцяшк. Сл.), подпалок ’частка сахі (жалезны прут), якая падтрымлівае паліцу’ (Сержп. Земл., Выг.), путпалок ’тс’ (Тарнацкі, Studia). Польск. podpałek ’тс’. Конфікснае ўтварэнне ад паліца (гл.) з адсячэннем суф. у базавым слове. Падпалак падтрымлівае паліцу — асноўную частку сахі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
госпо́дь рел. бог, род. бо́га м.; гаспо́дзь, род. го́спада м.;
◊
госпо́дь зна́ет (ве́дает) уст. бог ве́дае;
прости́ го́споди уст. дару́й бо́жа;
сла́ва тебе́ го́споди уст. сла́ва бо́гу, дзя́куй бо́гу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
болт м.
1. техн. болт, род. балта́ м., уст. ніт, род. ні́та м.;
скрепи́ть болта́ми змацава́ць балта́мі (узя́ць на ніты́);
2. (железный прут для запирания ставен) про́сва, -вы ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
коше́ль м.
1. обл. (плетёная сумка) кашэ́ль, -шаля́ м., кашо́лка, -кі ж.;
2. (большой кошелёк) прост. кашэ́ль, -шаля́ м.;
3. рыб. буч, род. бу́ча м., жак, род. жака́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
постI м.
1. (должность) паса́да, -ды ж., пост, род. паста́ м.;
2. воен. пост, род. паста́ м., мн. пасты́, -то́ў;
расста́вить посты́ расста́віць пасты́;
◊
на посту́ на пасту́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
проме́ж и проме́жду предлог с род., реже с твор., уст., прост. памі́ж, між (кім, чым); в конструкциях со значением «среди» переводится также и с род.: проме́ж друзе́й памі́ж сябро́ў.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сто́лько
1. нареч. сто́лькі, гэ́тулькі;
2. мест. сто́лькі (род., предл. сто́лькіх, дат. сто́лькім, вин. сто́лькі, сто́лькіх, твор. сто́лькімі); гэ́тулькі (род., предл. гэ́тулькіх, дат. гэ́тулькім, вин. гэ́тулькі, гэ́тулькіх, твор. гэ́тулькімі).
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
тюфя́к
1. сянні́к, род. сенніка́ м.; (матрац) матра́ц, -ца м.;
2. перен., разг. цюхця́й, -цяя́ м., кіжла́й, -ла́я м., пяхце́р, род. пехцяра́ м.;
3. (в гидротехнике) цюфя́к, -ка́ м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)