при́сказка нар.-поэт., лит. пры́казка, -кі ж.;
э́то при́сказка, а ска́зка впереди́ гэ́та пры́казка, а ка́зка напе́радзе.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прия́тно нареч., безл., в знач. сказ. прые́мна;
прия́тно па́хнет прые́мна па́хне;
э́то о́чень прия́тно гэ́та ве́льмі прые́мна;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рытуа́л, ‑у, м.
1. Сукупнасць абрадаў, якія суправаджаюць рэлігійны акт.
2. Выпрацаваны звычаем ці ўстаноўлены парадак выканання чаго‑н.; цырыманіял. Гэта была дзівосная пагулянка. Нават з захаваннем марскога рытуалу: без закускі, так, як заведзена гэта, кажуць, у маракоў, мы выпілі па чарцы каньяку і заспявалі песню ... Скрыган. Скончылася гэта зусім нечакана. Рытуал патрабаваў, каб закаханы наведаў тыя месцы, дзе ён бываў шчаслівы. Караткевіч.
[Ад лац. ritualis — абрадавы.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ваўкарэ́зіна, ‑ы, ж.
Разм.
1. Тое, што і ваўкарэз. [Бацька:] — Іншага сабаку-ваўкарэзіну нават спрактыкаванаму воку цяжка адрозніць ад ваўка. Пальчэўскі.
2. Лаянк. Варты толькі на спажыву ваўкам. Хіба ж гэта конь! Гэта ваўкарэзіна, а не конь. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старшынство́, ‑а, н.
Першынство перад іншымі па ўзросту або званню, становішчу і пад. [Янак:] — Гэта маміна і татава спальня. А тут мы спалі малыя.. А гэта — для гасцей. Як нікога не было, Стася займала яго, па старшынству. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паня́цце, -я, мн. -і, -яў, н.
1. Лагічна аформленая думка аб прадмеце, з’яве; ідэя чаго-н.
П. прыбавачнай вартасці.
2. Уяўленне, звесткі пра што-н.
Даць п. пра што-н. Мець п. аб чым-н.
3. звычайна мн. Спосаб, узровень разумення чаго-н.
Паводле нашых паняццяў усё гэта павінна быць па-іншаму.
|| прым. паняці́йны, -ая, -ае (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзе́сяць, -і́, -ццю́, ліч. кольк.
Лік і колькасць 10.
Д. чалавек.
Д. гадоў.
◊
Ні ў пяць ні ў дзесяць (разм., неадабр.) — ні туды ні сюды; ні так ні гэтак.
|| парадк. дзяся́ты, -ая, -ае.
Дзясятыя гады мінулага стагоддзя.
Гэта справа дзясятая (перан.: няважная, другарадная; разм.).
◊
Пятае праз дзясятае (разм., жарт.) — непаслядоўна, пераскокваючы з аднаго на другое (расказваць, пераказваць).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
акадэмі́чны, -ая, -ае.
1. гл. акадэмія.
2. Які прытрымліваецца ўсталяваных традыцый (у навуцы, мастацтве).
А. жывапіс.
3. Навучальны (у дачыненні да вышэйшых навучальных устаноў).
А. год.
4. перан. Чыста тэарэтычны, не звязаны з пракгыкай.
Гэта акадэмічныя спрэчкі.
5. У складзе назваў тэатраў, аркестраў, капэл азначае: найвышэйшай кваліфікацыі, узорны.
Нацыянальны а.
Вялікі тэатр оперы і балета Рэспублікі Беларусь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
праня́ць, прайму́, про́ймеш, про́йме; праня́ў, -няла́, -ло́; праймі; праня́ты; зак.
1.(1 і 2 ас. не ўжыв.), каго-што. Прабраць, пранікнуць усярэдзіну.
Сырасць праняла мяне наскрозь.
Праняў холад.
2. перан., каго. Моцна падзейнічаць на каго-н.
Нічым яго не проймеш.
Гэта гора праняло ўсіх да слёз.
3. безас., каго. Пранесці (пра панос; разм.).
|| незак. прайма́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трэ́ба¹, у знач. вык.
1. з інф. Неабходна, абавязкова патрэбна.
Т. ехаць.
Т. чытаць.
2. каму-чаму і з інф. Патрабуецца, патрэбна.
Яму т. кватэра.
3. безас., каму. Пажадана.
Чаго табе т.?
◊
Гэта ж трэба (разм.) — вокліч, які выражае здзіўленне.
Дзе трэба, дзе не трэба — недарэчы, не да месца.
Што трэба, то трэба (разм.) — абавязкова, бясспрэчна.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)