крана́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., каго-што.
1. Датыкацца, дакранацца да каго-, чаго-н.; чапаць.
К. рукой.
Нельга к. ядавітыя расліны.
2. Парушаць чый-н. спакой, турбаваць; закранаць каго-, што-н. у гутарцы, прамове.
Яна не хацела кранаць маці.
Аграном кранаў пытанні ўрадлівасці глебы.
3. перан. Хваляваць, расчульваць.
Маё сэрца кранаюць родныя краявіды.
4. Прыводзіць у рух.
Паравоз кранае вагоны.
|| зак. крану́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нутро́, -а́, н.
1. Унутраныя органы чалавека або жывёлы; вантробы.
Усё н. баліць.
2. Унутраная частка чаго-н.
Н. печы.
3. перан. Унутраная сутнасць каго-н.
Мяшчанскае н.
Усё гэта я нутром адчуваю.
◊
Заглянуць у нутро каму, каго (разм.) — адгадаць чые-н. думкі, пачуцці.
Пераесці нутро каму (разм., неадабр.) — моцна надакучыць, стаць невыносным для каго-н.
|| прым. нутраны́, -а́я, -о́е (да 1 і 3 знач.).
Нутраное сала.
Н. свет чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падсу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак.
1. каго-што. Пасунуўшы, наблізіць.
П. крэсла да стала.
2. каго-што. Засунуць пад што-н.
П. таз пад лаву.
3. што. Непрыметна падлажыць што-н.
П. запіску.
4. каго-што. Абмануўшы, прымусіць узяць што-н. дрэннае, непатрэбнае (разм.).
П. бракаваны тавар.
|| незак. падсо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. падсу́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься (да 1 знач.); незак. падсо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
атруці́ць, -учу́, -у́ціш, -у́ціць; -у́чаны; зак.
1. каго-што. Загубіць атрутай або зрабіць шкоду чым-н. ядавітым.
А. арганізм гарэлкай.
2. што. Прымяшаць да чаго-н. атруту.
А. ваду.
3. перан., каго-што. Аказаць дрэнны ўплыў на каго-, што-н.
А. душы людзей.
4. перан., што. Пазбавіць радасці, весялосці.
Хцівасць атруціла яе жыццё.
|| незак. атру́чваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. атру́чванне, -я, н. і атручэ́нне, -я, н. (да 1—3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аднаві́ць, -наўлю́, -но́віш, -но́віць; -но́ўлены; зак.
1. што. Вярнуць да ранейшага нармальнага стану.
А. краіну.
А. здароўе.
2. перан., каго-што. Нанава ўзнавіць, прыпомніць.
А. у памяці.
3. каго. Вярнуць каму-н. ранейшае прававое ці службовае становішча.
А. у правах каго-н.
4. што. Пачаць зноў перарванае дзеянне, адносіны.
А. дружбу.
|| незак. аднаўля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. аднаўле́нне, -я, н.
|| прым. аднаўле́нчы, -ая, -ае (да 1 знач.).
А. перыяд.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
паклёпнічаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
Займацца паклёпам, распаўсюджваць пра каго‑н. заведама ілжывыя чуткі; нагаворваць на каго‑н. [Бацькі] раптам змянілі тактыку: перасталі лямантаваць і паклёпнічаць на сына. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намо́віць, ‑моўлю, ‑мовіш, ‑мовіць; зак., каго.
Разм. Падгаварыць каго‑н. да чаго‑н., падвучыць, падбухторыць на што‑н. Намовіць на злачынства. □ [Афіцэр:] — Хто ж цябе намовіў да забастоўкі? Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аштрафава́ць, ‑фую, ‑фуеш, ‑фуе; зак., каго.
Накласці штраф на каго‑н. [Аб’ездчык] лаяўся і крычаў, што аштрафуе нас [сям’ю Шуканоў], бо нам выпісана два кубаметры, а нарыхтавалі мы ўдвая больш.. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бамбасхо́вішча, ‑а, н.
Сховішча, якое забяспечвае ахову людзей ад авіябомбаў. Спакою не было і ў шпіталі: штоноч трывога, параненых каго выносяць, каго выводзяць з палат у бамбасховішча... Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імунізава́ць, ‑зую, ‑зуеш, ‑зуе; зак. і незак., каго-што.
1. Зрабіць (рабіць) каго‑, што‑н. імунным да чаго‑н.
2. Даць (даваць) каму‑н. імунітэт (у 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)