акале́чаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.

Разм. Стаць калекай. Акалечаў.. [Асядовіч] таму, што не хацеў жыць сумленна і справядліва, а падаўся на злачынную, зладзейскую сцежку. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́манежыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., каго.

Разм. Строга выхаваць, прывучыць да парадку, дысцыпліны; вымуштраваць. Выманежыць дзяцей. □ Антон так ужо быў выманежыў сваіх хлопцаў. Вітка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вары́цца, вару́ся, ва́рышся, ва́рыцца; незак.

1. Гатавацца кіпячэннем на агні.

Булён варыцца.

Бульба варыцца.

2. Падвяргацца апрацоўцы шляхам кіпячэння, плаўлення.

Клей варыцца.

Сталь варыцца.

◊

Варыцца ў сваім (уласным) саку — жыць або працаваць, не падтрымліваючы сувязі з іншымі, не выкарыстоўваючы іх вопыт.

|| зак. звары́цца, звару́ся, зва́рышся, зва́рыцца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

лёд, лёду, ільду́ і (пасля галосных) льду, мн. ільды́ і (пасля галосных) льды, ільдо́ў (льдо́ў), м.

Вада, якая замерзла і перайшла ў цвёрды стан.

Палярныя льды.

◊

Біцца як рыба аб лёд (разм.) — жыць у бядзе, дарэмна дабіваючыся лепшага.

|| памянш. лядо́к, -дку́, м.

|| прым. ледзяны́, -а́я, -о́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

убра́цца, убяру́ся, убярэ́шся, убярэ́цца; убяро́мся, убераце́ся, убяру́цца; -а́ўся, -а́лася; убяры́ся; зак.

1. Набыць прыгожы выгляд; прыгожа апрануцца, прыбрацца.

У. ў святочны касцюм.

2. Управіцца з уборкай ураджаю (разм.).

У. са збажыной.

◊

Убрацца ў пер’е (разм.) — абжыцца, палепшыць матэрыяльнае становішча; пачаць жыць самастойна.

|| незак. убіра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

стари́нка ж., разг. даўніна́, -ны́ ж., даўне́йшае, -шага ср.;

жить по стари́нке жыць па-даўне́йшаму, па стары́х звы́чаях.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пита́ться

1. харчава́цца; сталава́цца; (есть) е́сці; (кормиться) кармі́цца;

пита́ться фру́ктами и овоща́ми харчава́цца садавіно́й і гаро́днінай, е́сці садавіну́ і гаро́дніну;

пита́ться до́ма харчава́цца (сталава́цца, е́сці) до́ма;

пита́ться подённой рабо́той кармі́цца (жыць) з падзённай пра́цы;

2. физиол., биол. жыві́цца;

тка́ни челове́ческого органи́зма пита́ются кислоро́дом тка́нкі чалаве́чага аргані́зма жы́вяцца кісларо́дам;

3. (пользоваться) карыста́цца; (снабжаться) забяспе́чвацца;

4. перен. жыві́цца; жыць; (иметь) мець;

пита́ться слу́хами жыць чу́ткамі;

пита́ться наде́ждой жыць надзе́яй (мець надзе́ю);

5. страд. кармі́цца; жыві́цца; сілкава́цца; забяспе́чвацца; насыча́цца; см. пита́ть​ 1—3.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

мазо́ль, мазаля, м.

Патаўшчэнне скуры ці пухір з вадкасцю на руках або на нагах ад працяглага трэння. Нацерці мазоль. Крывавы мазоль. □ Дзякуй рупным рукам, што заўжды ў мазалях, без якіх каласам не звінець у палях! А. Вольскі.

•••

Касцявы мазоль — касцявая нарасць на месцы зрашчэння косці пасля пералому і інш. пашкоджанняў.

Жыць з мазаля гл. жыць.

Наступіць на (любімы) мазоль гл. наступіць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непажада́на,

1. Прысл. да непажаданы.

2. безас. у знач. вык., каму і без дап. Не трэба, не хацелася б. Жыць у адным доме ім непажадана.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыго́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., каго-што.

Упрыгожваць. Жыццё прыгожае?.. Не толькі!.. Жыццё прыгожыць трэба ўмець: У абрусы заткаць вясёлкі, Як сонцы, хлебніцы займець. Лойка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)