◎ На́стлыш ’вада пад снегам’ (Касп.). Няясна, магчыма, ад насцілаць ’падсцілаць, рассцілаць’, параўн. рус. настлище ’лён, расселены на сцелішчы’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ржаві́нне, іржа́вінне, аржа́вінне ’рудая вада на балоце’ (Сцяшк. Сл., ЛА, 2), праз ступень ржа́вінь з іржа 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Руда́ўка ’балотная рыжая вада’ (ТСБМ). Ад руды (гл.) як сіняўка ’сіняк; грыб паганка’, кісляўка ’яблыня з кіслымі пладамі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падцячы́ сов., в разн. знач. подте́чь;
вада́ ~цякла́ пад ла́ву — вода́ подтекла́ под скамью́;
во́ка ~цякло́ — глаз подтёк
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
узбунтава́цца сов.
1. (поднять бунт) взбунтова́ться;
2. (прийти в состояние волнения) взволнова́ться;
3. взволнова́ться;
вада́ ўзбунтава́лася — вода́ взволнова́лась
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Пры́плыў ’смецце, якое вада прыбівае да берага’ (чэрв., Нар. лекс.), пры́плаўка, пры́плаўнік ’смецце, якое засталося на беразе пасля паводкі’ (ТС), пріпла́ўнік ’тое, што вада прыбівае да берагоў у час паводкі’ (жыт., Нар. словатв.), пры́плаўнік перан. ’перасяленец’ (ТС). Да прыплыва́ць. Аналагічныя назоўнікі ёсць і ў іншых славянскіх мовах, параўн. рус. приплы́в ’нешта прыбітае да берага, выгнутае вадой’, укр. припли́в ’прыліў’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́парыцца, -руся, -рышся, -рыцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Ператварыцца ў пару.
Вада выпарылася.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Знікнуць, прапасці (разм.).
Радасць умомант выпарылася.
3. Папарыцца.
В. ў лазні.
|| незак. выпара́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца і выпа́рвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. выпарэ́нне, -я, н. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ахаладзі́цца, -ладжу́ся, -ло́дзішся, -ло́дзіцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць халодным, халаднаватым, астыць.
Вада ў моры ахаладзілася.
2. Ахаладзіць сябе, сваё цела на паветры.
3. перан. Стаць абыякавым, спакойным, стрыманым у пачуццях.
|| незак. ахало́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца і ахаладжа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. ахаладжэ́нне, -я, н. і ахало́джванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
бало́та, -а, М -ло́це, мн. -ы, -ло́т, н.
1. Нізкае багністае месца са стаячай вадой.
Куп’істае б.
Вада патыхае балотам.
2. Вялікая гразь на вуліцы, у двары (разм.).
3. перан. Усё, што характарызуецца застоем, бяздзейнасцю, маральным падзеннем.
|| памянш. бало́тца, -а, мн. -ы, -аў, н. (да 1 знач.).
|| прым. бало́тны, -ая, -ае.
Балотная расліннасць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сагрэ́цца, -грэ́юся, -грэ́ешся, -грэ́ецца; зак.
1. Сагрэць сябе, сваё цела.
С. ў хаце ля печы.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Стаць гарачым, цёплым; нагрэцца.
Вада ў печы сагрэлася.
3. перан. Падабрэць ад добрых, сардэчных слоў, адносін.
Ад добрай парады сагрэлася душа.
|| незак. саграва́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
|| наз. саграва́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)