ха́тні, -яя, -яе.
1. гл. хата.
2. Прыватны, сямейны.
Х. настаўнік.
3. Просты, свойскі.
4. Прыручаны, не дзікі.
Хатнія жывёлы і птушкі.
5. у знач. наз. ха́тнія, -іх. Члены сям’і.
Атрымаў ліст ад сваіх хатніх.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пяцідзеся́тнікі, ‑аў; адз. пяцідзесятнік, ‑а, м.; пяцідзесятніца, ‑ы, ж.
Члены пратэстанцкай секты, якая прымыкае да секты баптыстаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ціму́раўцы, ‑аў; адз. цімуравец, ‑раўца, м.
Члены дзіцячых добраахвотных дружын, якія дапамагаюць сем’ям франтавікоў, інвалідам вайны, старым.
[Ад імя Цімура, героя аповесці А. Гайдара.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
але́¹, злуч.
I. супраціўны.
1. Злучае процілеглыя члены сказа і сказы; адпавядае па знач. словам «а», «аднак», «наадварот».
Хлопец гаварыў па-беларуску, але з моцным польскім акцэнтам.
2. Злучае члены сказа і сказы з узаемным выключэннем.
Ты ведаеш, але казаць не хочаш!
3. Злучае сказы, у адным з якіх выказваецца неадпаведнасць таму, аб чым гаворыцца ў другім сказе.
Быў ён там ці не быў, напэўна ніхто не ведаў, але ж людзі называлі яго імя.
II. далучальны.
1. Далучае сказы і члены сказа, якія развіваюць, дапаўняюць або паясняюць выказаную ў папярэднім сказе ці словазлучэнні думку.
Кожны выбірае свой шлях да шчасця, але толькі яно не заўсёды даецца лёгка і проста.
2. Далучае члены сказа і сказы, звязаныя паміж сабой часавай паслядоўнасцю.
Яна зачыніла дзверы, але праз хвіліну хтосьці пачаў стукаць у іх.
3. Ужыв. ў пачатку самастойных сказаў пры рэзкім пераходзе да новай думкі і адпавядае злучніку «ды».
Нават і ён маўчаў...
Але што я кажу, — ён, напэўна, лепш за ўсіх разумеў нас.
4. у знач. наз., нескл., н. Пярэчанне, перашкода (разм.).
Ніякіх але!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
іна́кш.
1. прысл., злуч. супраціўны. Тое, што і іначай.
2. злуч. далучальны. Далучае члены сказа, якія растлумачваюць змест папярэдніх слоў ці сказаў.
◊
Інакш кажучы — іншымі словамі.
Так ці інакш — ва ўсякім выпадку, тым ці іншым спосабам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
партузно́сы, ‑аў; адз. партузнос, ‑а, м.
Партыйныя ўзносы — штомесячныя грашовыя ўзносы членаў і кандыдатаў у члены Камуністычнай партыі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
на́ват, часц.
1. Ужыв. для ўзмацнення сэнсавай выразнасці таго слова, да якога адносіцца.
Прыйшлі на вяселле н. з далёкіх вёсак.
2. у знач. злуч. Далучае члены сказа і сказы са знач. удакладнення, дабаўлення.
Стаяла спякота, н. лужыны высахлі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
трыхатамі́я, ‑і, ж.
Надзел цэлага на тры роўныя часткі. // Спец. Чляненне паняцця на тры члены на аснове іх процілегласці.
[Ад. грэч. tricha — траяка і thomē — разрэз.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дашна́кі, ‑аў; адз. дашнак, ‑а, м.
Члены армянскай буржуазна-нацыяналістычнай контррэвалюцыйнай партыі, узнікшай у пачатку 90‑х гадоў 19 ст.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
іншаду́мны, ‑ая, ‑ае.
Які думае, мысліць інакш, чым хто‑н.; які мае іншыя погляды, перакананні. Іншадумныя партыі. Іншадумныя члены з’езда.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)