крыха́, ‑і, ДМ крысе, ж.
Нязначная колькасць, маленькая часцінка чаго‑н. Крыха поля ля дому была абы-як, дрэнна выраблена. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
а́там, ‑а, м.
Найдрабнейшая часцінка хімічнага элемента, якая захоўвае яго ўласцівасці і складаецца з ядра і электронаў. Атам кіслароду. Мечаны атам. Расшчапленне атама.
[Ад грэч. atomos — непадзельны.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Парушы́на ’маленькая часцінка чаго-небудзь; парушынка’. Дыял. таксама парашы́на. Ад porchъ (гл. порах) з суф. адзінкавасці ‑ina; ‑у‑, відавочна, пад уплывам парушыць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
а́там, -а, мн. -ы, -аў, м.
Найдрабнейшая часцінка хімічнага элемента, якая захоўвае яго ўласцівасці і складаецца з ядра і электронаў.
А. кіслароду.
Расшчапленне атама.
|| прым. а́тамны, -ая, -ае і атама́рны, -ая, -ае.
Атамная вага.
Атамная энергія.
Атамная бомба.
Атамная электрастанцыя.
Атамнае ядро.
Атамарны кісларод.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
міцэ́ла, ‑ы, ж.
Спец.
1. Электрычна зараджаная калаідальная часцінка.
2. толькі мн. (міцэ́лы, ‑цэ́л і ‑цэ́лаў). Вельмі дробныя крышталічныя частачкі, з якіх складаюцца калоідныя рэчывы цела раслін і жывёл.
[Новалац. micella, ад лац. mica — крошка, крупінка.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
парушы́на, ‑ы, ж.
Маленькая часцінка чаго‑н.; парушынка. Мікіта Уласавіч стаяў збоку і толькі часта-часта маргаў вейкамі, нібы ў вочы яму трапіла нейкая парушына. Шуцько.
•••
Быць парушынай у воку гл. быць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кро́шка, -і, ДМ -шцы, мн. -і, -шак, ж.
1. Маленькая, дробная часцінка чаго-н.
К. пячэння.
Хлебныя крошкі.
2. зб. Сыпучае рэчыва з дробных, раскрышаных часцінак чаго-н. (спец.).
Мармуровая к.
◊
Да крошкі — поўнасцю, зусім расходаваць, аддаць і пад.
Ні крошкі — няма ніколькі.
|| памянш. кро́шачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
части́ца
1. (небольшая часть) часці́нка, -кі ж.;
2. (крупица) перен. крупі́нка, -кі ж.;
3. грам., физ. часці́ца, -цы ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мале́кула ’найменшая частачка рэчыва, якая захоўвае яго асноўныя хімічныя ўласцівасці’ (ТСБМ). З рус. молекула ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 89), якое з франц. molécule ’тс’ — штучнага слова, утворанага ад лац. mõlēs ’маса, скала’ на ўзор франц. corpuscule ’часцінка (матэрыі)’ (Голуб-Ліер, 319).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трушчы́на ‘гушча, якая засталася на дне’ (Нас., Растарг.), ‘штосьці кіслае, салёнае і горкае’ (Растарг.), трушчы́ны ‘адыходы ад воску, вашчына’ (Нас.), трушчы́нкі ‘рэшткі ад выціскання соку’ (Нас.). Параўн. славен. troščína ‘часцінка гушчы’ (< *treskati, Сной у Бязлай, 5, 233). Гл. наступнае слова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)