цяля́тнік, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Хлеў для цялят.
Пабудаваць ц.
2. Той, хто даглядае цялят.
3. Таварны вагон, прызначаны для перавозкі жывёлы (разм.).
|| ж. цяля́тніца, -ы, мн. -ы, -ніц (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аўча́рня, ‑і; Р мн. ‑рань; ж.
Авечы хлеў. Калгасная аўчарня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кату́х, -а́, мн. -і́, -о́ў, м.
1. Невялікі хлеў або адгароджанае месца ў хляве.
К. для свіней.
2. перан. Пра цёмны, малы пакой або хату (разм.).
Сем гадоў жыву ў гэтым катуху.
|| памянш. катушо́к, -шка́, мн. -шкі́, -шко́ў, м.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дрыво́тня, ‑і, ж.
Хлеў або павець для дроў. У дрывотні бацька.. калоў дровы. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
апо́лкавы, ‑ая, ‑ае.
Зроблены з аполкаў. [Мікуць] заехаў пад самы аполкавы хлеў, дзе было гаспадарчае прыладдзе. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пялю́ннік ’хлеў’ (баран., Сл. Брэс.). Няясна, магчыма, звязаны з пяліна́ ’палова’, параўн. тыпалагічную паралель: балг. пле́вник ’хлеў’ і пле́ва ’палова, мякіна’. Параўн. пялюве́нька (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
хлевушо́к, ‑шка, м.
Памянш.-ласк. да хлеў; маленькі хлеў. Цёмнай вулачкаю, між платоў і нізенькіх хлевушкоў, мы выскачылі ў невялічкі недагледжаны садок. Адамчык. Хочаш лішні воз галля ці сухастою якога мець, вазьмі падчыстку ў лесе, а пры ёй і на варыўню ці на хлевушок прыдбаеш. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сара́й м.
1. (для скота) хлеў, род. хлява́ м.; (для сена) пу́ня, -ні ж.; адры́на, -ны ж.; (для дров) паве́ць, -ці ж., паве́тка, -кі ж.; (для повозок) вазо́ўня, -ні ж.;
2. перен. хлеў, род. хлява́ м., пу́ня, -ні ж.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пабуры́цца, ‑бурыцца; зак.
Разм. Разваліцца, паламацца; разбурыцца. Дома за гэтыя гады ўсё заняпала: раскрыўся хлеў, пабурылася ў хаце печ, аб’ехалі платы... Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́ня ’хлеў; памяшканне для сена, снапоў, мякіны і пад.’ (Нас., Бяльк., Сл. ПЗБ), ’гумно’ (Варл.; маг., Янк. Мат.; Янк. 2; Яруш.), ’адрына’ (Шат.; Мядзв.; Шпіл.; Гарэц.; Маш.; светлае; добр., ветк., Мат. Гом.), ’хлеў’ (карм., мазыр., ветк., чач., Мат. Гом.; Шымк. Собр.), ’маленькая хатка’ (ТС), пу́нька ’хлеў, адрына’ (Ян., Растарг.), ст.-бел. пу́ня ’стойла, адрына’ (невядомае ў старажытнарускай мове, параўн. Марчанка, Межресп. конф., 19), рус. дыял. пу́ня ’гумно, адрына, хлеў’. Этымалогія беларускага слова яшчэ ў Шымкевіча (Собр., 167: “пуня, сарай для рогатого скота > сам[огитское] pune”); у якасці крыніцы запазычання прыводзяць літ. pūnià, pūnė ’хлеў, гумно, мякінніца’ (Грынавяцкене, LKK, 16, 187), лат. pūne ’адрына’, якія збліжаюць са ст.-інд. punā́ti ’правейвае’, pávalē ’ачышчае’, pávanos ’вецер’, ст.-в.-ням. fowen, с.-в.-ням. vœwen ’прасейваць’, гл. Карскі 1, 135; Праабражэнскі, 2, 153; Фасмер, 3, 407.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)