Verbum

арда́лія, ‑і; Р мн. ‑яў; ж.

Спосаб, якім вызначалі ў сярэднія вякі вінаватасць ці невінаватасць абвінавачанага праз катаванне агнём, вадой і пад.

[Лац. ordalia.]

зашурша́ць і зашуршэ́ць, ‑шыць; зак.

Пачаць шуршаць, шуршэць. // Прашуршаць, прашуршэць. З размаху лодка зашуршала па пяску пакатага берага і спынілася. Пальчэўскі. Зашуршэла чырвоная заслона, адчыніліся сярэднія дзверы. Чарот.

васа́л, ‑а, м.

1. Гіст. У сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе — землеўладальнік-феадал, які залежаў ад феадала-сюзерэна.

2. перан. Падпарадкаваная або залежная асоба ці дзяржава. Васалы імперыялізму.

[Фр. vassal]

патры́цый, ‑я, м.

Гіст.

1. У Старажытным Рыме — прадстаўнік радавой знаці.

2. У сярэднія вякі ў вольных германскіх гарадах — асоба, якая належала да багатага бюргерскага роду, што іграў першаступенную ролю ў гарадскім самакіраванні.

[Лац. patricius.]

ры́царства, ‑а, н.

1. Гіст. Ваенна-землеўладальніцкае саслоўе ў Заходняй Еўропе ў сярэднія вякі. // зб. Рыцары.

2. Званне рыцара.

3. перан. Самаадданасць, велікадушнасць, высакародства. [Хлопцы] жартавалі пры .. [Сабіне], спаборнічалі ў дасціпнасці і рыцарства смяяліся. Караткевіч.

ла́ты, ‑аў і лат; адз. няма.

Металічныя даспехі, якія ў старажытнасці засцерагалі воіна ад удараў халоднай зброі, а ў сярэднія вякі — і ад агнястрэльнай зброі. Уздоўж калідора, уперамешку з закутымі ў латы рыцарамі, стаялі вялікія пальмы. Рамановіч.

сюзерэ́н, ‑а, м.

1. У сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе — буйны феадал, які з’яўляўся гасударом у адносінах да залежных ад яго васалаў.

2. У міжнародным праве — дзяржава, у адносінах да якой іншая дзяржава знаходзіцца ў васальнай залежнасці.

[Фр. suzerain.]

тарха́н, ‑а, м.

1. Гіст. Феадал у цюркскіх народаў у сярэднія вякі.

2. Зямля і маёмасць феадалаў Закаўказзя, Сярэдняй Азіі, Казанскага, Астраханскага, Крымскага ханстваў, вызвалення ад дзяржаўных падаткаў.

3. Уст. Дробны гандляр, скупшчык, які ездзіў па вёсках.

містэ́рыя, ‑і, ж.

1. У Старажытнай Грэцыі, Старажытным Рыме і краінах Старажытнага Усходу — тайныя рэлігійныя абрады ў гонар бажаства, у якіх маглі прымаць удзел толькі давераныя асобы.

2. Рэлігійная драма на біблейскія сюжэты ў сярэднія вякі ў Заходняй Еўропе.

[Ад грэч. mystērion — таінства.]