схіля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; незак.
1. Незак. да схіліць.
2. Садзейнічаць чаму‑н. Шум дажджу схіляў да сну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Навярну́ць ’схіліць, пераканаць; нахіліць, пахіснуць; нагаварыць на каго-н.’ (Гарэц.), ’прымусіць’ (астрав., Сл. ПЗБ), ’надумацца (сказаць)’ (карм., Мат. Гом.), сюды ж навярну́цца ’павярнуцца’ (мядз., Жыв. сл.), ’адведаць’ (круп., «Полымя», 1980, 8, 253). Да вярну́ць з развіццём семантыкі ад ’вярнуць назад’, ’прымусіць адступіць’ да ’адведаць’, ’наваліць’, ’схіліць да чаго-н.’ і г. д., характэрнай для большасці славянскіх моў, параўн. укр. навернувся в хату, польск. nawrócić grzesznika (= схіліць да пакаяння), серб.-харв. навр́нути се ’зайсці, наведаць’ і інш., відаць, адлюстроўвае, акрамя шматзначнасці каранёвай марфемы, разгорнутую сінанімію прэфікса на-.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Схі́льны ’які выказвае прыхільнасць, слабасць да чаго-небудзь; гатовы да чаго-небудзь’ (ТСБМ). Да схіліць < хіліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расположи́тьII сов. (вызвать симпатию, привлечь) схілі́ць, вы́клікаць прыхі́льнасць; см. располага́тьIII.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
склони́ть сов.
1. схілі́ць, мног. пасхіля́ць, нахілі́ць, мног. панахіля́ць, пахілі́ць; (нагнуть) нагну́ць, мног. панагіна́ць; (опустить, спустить) апусці́ць, мног. паапуска́ць, спусці́ць, мног. паспуска́ць;
склони́ть го́лову схілі́ць (нахілі́ць, пахілі́ць, апусці́ць) галаву́;
склони́ть ве́тку нахілі́ць (нагну́ць) галі́нку;
склони́ть знамёна апусці́ць (спусці́ць) сцягі́;
2. перен. (убедить) схілі́ць, угавары́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наклони́ть сов. нахілі́ць, мног. панахіля́ць; (склонить) схілі́ць, мног. пасхіля́ць; (нагнуть) нагну́ць, мног. панагіна́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абхо́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго.
Паддобрываючыся да каго‑н., імкнуцца пераканаць у чым‑н., схіліць да чаго‑н. (на што‑н.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Схі́лкі ’маршчыны’, схі́лачкі ’складачкі’ (смарг., Сл. ПЗБ). Дэрыват ад схіліць, гл. хіліць ’згібаць, складваць’, да семантыкі параўн. балг. хи́ля се ’ўхмыляцца, усміхацца’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пасхіля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе; зак., каго-што.
Схіліць усіх, многіх або ўсё, многае. Народ гуртам стаяў каля вырытай свежай магілы, людзі пасхілялі галовы. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увагну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак., што.
1. Сагнуць, уціснуць унутр чаго-н., зрабіць паглыбленне ў чым-н.
2. Апусціць уніз, схіліць (галаву, плечы і пад.).
3. З цяжкасцю сагнуць.
Дрот цвёрды, насілу ўвагнуў.
|| незак. угіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)