мудраге́лісты разг.
1. мудрёный, замыслова́тый; хи́трый;
мы не разуме́лі яго́ ~тай мо́вы — мы не понима́ли его́ мудрёного языка́;
~тая прычо́ска — замыслова́тая причёска;
2. причу́дливый, зате́йливый; вы́чурный;
м. ўзор — зате́йливый (причу́дливый) узо́р;
~тая ра́мка люстэ́рка — вы́чурная ра́мка зе́ркала
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падра́мнік, ‑а, м.
Спец. Рамка, на якую нацягваецца палатно для карціны. З-за пляча відаць быў даўгаваты кавалак палатна, нацягнуты на падрамнік. Асіпенка. Самога дырэктара студэнты засталі перад расцягнутым на падрамніку палатном, з палітрай у руках. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ По́нцы ’рамка ў калодачным вулеі’ (гродз., Сл. ПЗБ). З рус. по́ні}ьк попка ’перакідная сетка на птушак: сіло ў выглядзе сеткі, нацягнутай на абруч’, пояса ’рэшата’. Паводле Даля (3, 750), папцы ад панамцы, пять, брать. Паводле Фасмера (3, 326), звязана са ст.-слав. пьнѫ, пати ’нацягваць’, опонл ’завеса’, што больш імаверна. Рамка ў вулеі мае выгляд сеткі — відаць, перанос паводле падабенства.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
або́йма, -ы, мн. -ы, -аў, ж.
1. Металічная рамка для патронаў, якая ўстаўляецца ў магазінную каробку агнястрэльнай зброі; колькасць патронаў у такой рамцы.
А. патронаў.
2. Скаба, абруч і пад., якія служаць для замацавання частак машын, збудаванняў і пад. (спец.).
Жалезабетонная а.
3. перан. Шэраг, набор чаго-н. (пра тое, што з’яўляецца адно за адным; разм., часцей неадабр.).
Цэлая а. аргументаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыцэ́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да прыцэла (у 2 знач.), прызначаецца для прыцэльвання. Прыцэльная рамка. Прыцэльнае прыстасаванне.
2. Які робіцца, вядзецца з прыцэльваннем. Прыцэльная стральба. □ Па ўспышках варожых стрэлаў Людвік вызначыў месца кулямётнага гнязда і адкрыў прыцэльны агонь. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пры́сцень ’рамка, прымацаваная да сцяны для снавання кроснаў’ (Мат. Гом.). Рус. смал. присте́нь ’мера даўжыні саматканага палатна’. Конфікснае ўтварэнне (пры‑ + ‑ь) ад сцяна (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́ўза ’прылада, да якой прымацоўваюць воск у вуллі’ (Некр.), ’вашчына’, ’рамка для вашчыны ў калодачным вуллі’ (Сл. ПЗБ), таксама наўе ’тс’ (там жа). Гл. навуза.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прице́л м.
1. (действие — прицеливание) прыцэ́л, -лу м., мн. нет; прыцэ́льванне, -ння ср., мн. нет;
ли́ния прице́ла лі́нія прыцэ́лу (прыцэ́львання);
2. (приспособление) прыцэ́л, -ла м.;
ра́мка прице́ла ра́мка прыцэ́ла;
опти́ческий прице́л апты́чны прыцэ́л;
постоя́нный прице́л пастая́нны прыцэ́л;
◊
взять на прице́л узя́ць на прыцэ́л;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыцэ́л м.
1. род. прыцэ́лу (действие) прице́л;
лі́нія ~лу — ли́ния прице́ла;
2. род. прыцэ́ла (приспособление) прице́л;
ра́мка ~ла — ра́мка прице́ла;
апты́чны п. — опти́ческий прице́л;
пастая́нны п. — постоя́нный прице́л;
◊ узя́ць (браць) на п. — взять (брать) на прице́л;
палі́тыка далёкага ~лу — поли́тика да́льнего прице́ла;
далёкі п. — далёкий (да́льний) прице́л
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Му́рак, му́рачак ’выступ у печы, на якім можна сядзець, прымурак’, ’вузкая рамка пяколка для мыла і запалкаў’ (Сцяшк., В. В.; шчуч., З нар. сл., Сл. ПЗБ; ветк., Мат. Гом.). Відаць, паланізм. Параўн. польск. murek ’тс’. Да мур 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)