Перапілі́каць (экспр.) ’перапілаваць’ (Скарбы). Да пера- і пілаваць з экспрэсіўным суфіксам працяглага дзеяння ‑і‑ка‑.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піля́вы ’рухавы чалавек’ (КТС — Ц. Гартны), пілаваць ’гізаваць’ (лаг., Сл. ПЗБ). Да таіць 2 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пілава́ны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад пілаваць.
2. у знач. прым. Прыгатаваны шляхам пілавання. Непадалёку ад той вёскі, куды ішлі дзяўчаты, стаяў хутар, добра абгароджаны дзе высокім частаколам, а дзе пілаванымі плашкамі. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Пілёсіць ’пілаваць тупою пілою’, ’сварыцца, назаляць’ (Шат.). Да піліць (гл.), пашыранага экспрэсным суф. ‑ёс‑ са значэннем працягласці дзеяння.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зая́дласць, ‑і, ж.
Уласцівасць заядлага; заўзятасць, упартасць. [Віктар і Валынец] з заядласцю пачалі пілаваць, аж за пілку горача было трымацца. Лобан. Чалавек хапц з-пад ног ламачыну, махануў навокал сябе, сабакі адскочылі і з большай яшчэ заядласцю кінуліся зноў. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прапілава́ць, ‑лую, ‑луеш, ‑луе; зак., што.
1. Разрэзаць пілой што‑н. да пэўнай мяжы ці наскрозь. Прапілаваць дрэва да сярэдзіны. // Выразаць пілой (якую‑н. адтуліну). Прапілаваць праём для акна.
2. і без дап. Пілаваць некаторы час. Прапілаваць дровы ўвесь дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шэйк, ‑а, м.
Сучасны англійскі танец, які выконваецца ў манеры сцэнічных паводзін бітлаў, а таксама музычны рытм, які з’яўляецца асновай для некаторых іншых танцаў. Ужо праз хвіліну Юрка і Алег знялі пінжакі: пілаваць дровы было б лягчэй, як танцаваць шэйк. Ярашэвіч.
[Ад англ. shake — трэсціся.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ра́шпіль ’напільнік для дрэва’ (ТСБМ), ра́шпуль ’тс’ (ТС). Запазычанне з ням. Raspel магчыма праз польск. raszpel, raspel ’тс’, што ад ням. raspeln ’пілаваць, габляваць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Піля́ць 1 ’моцна кусаць, джгаць’ (ТС). Няясна. Хутчэй за ўсё, гукапераймальнае, параўн. такаць ’пстрыкаць’ (гл.).
◎ Піляць 2 ’пілаваць’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; добр., Мат. Гом.), ’няўмела іграць’ (Сл. ПЗБ). Да яйкі (гл.), параўн. пацокаць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пілі́каць (пілі́каті) ’няўмела іграць на скрыпцы’ (Нас., ТСБМ, Варл.), ’рэзаць чым-н. тупым’ (Нас.; ТС; беласт., Сл. ПЗБ; жытк., б.-каш., Мат. Гом.; баран., Сл. Брэс.), ’пілаваць’ (Шат.). Утворана пры дапамозе імітацыйнага суф. ‑ка‑ ад піліць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)