простере́ть сов., книжн.

1. (протянуть) вы́цягнуць; (руки для рукопожатия) працягну́ць, мног. папраця́гваць; (подать) пада́ць; (распростереть) распасце́рці;

2. перен. (устремить) распасце́рці; (расширить) пашы́рыць; (направить) накірава́ць; (обратить) звярну́ць; см. простира́тьI;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ідэ́я ж.

1. в разн. знач. иде́я;

свет ідэ́й — мир иде́й;

пану́ючыя ідэ́і — госпо́дствующие иде́и;

пада́ць ідэ́юпода́ть иде́ю;

і. рама́на — иде́я рома́на;

2. за́мысел м.;

і. фікс — иде́я фикс

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

По́садзь ’від падаткаў у ВКЛ з 1484 г.’, ст.-бел. поседь, посѣдь, укр. посідь, польск. posadź (з 1632 г.) ’тс’. Няма падставы меркаваць, што слова прыйшло з літ. posėdis ’тс’ (так Яблонскіс, гл. Непакупны, Мовознавство, 1970, 6, 30; Лаўчутэ, Балтизмы, 94), хутчэй, наадварот: утварэнне пры дапамозе прыстаўкі *po‑ (гл. по-) ад кораня *sěsti < *sědti з семантыкай ’уласнасць, маёмасць, набытак’, параўн. посе́сці ’сесці, заняць месца; атрымаць’ (ТС). Паводле ЕСУМ (4, 535), укр. по́сід ’уласнасць, валоданне’ — калька з польск. posiadać ’мець, валодаць’, што ўзнікла на базе лац. possideo ’валодаю, маю’, роднаснага posiadać ’сесці, заняць месца’, што, паводле Банькоўскага (2, 711), калькуе ням. bezitzen; фанетыка пад уплывам пасадзіць/posadzić, параўн. таксама славац. posadnť ’ахапіць, завалодаць’. Прыстаўка па‑ (по- po-) часта ўжываецца для ўтварэння назваў аплаты — бел. паземшчына, рус. подать, польск. pogłówne, славац. poplatok ’абавязковая плата’. Параўн. пасаг, посах2 (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

взыска́ние ср.

1. спагна́нне, -ння ср.; (взимание) сыска́нне, -ння ср.;

пода́ть ко взыска́нию юр. пада́ць да сыска́ння;

2. (наказание) спагна́нне, -ння ср.; пакара́нне, -ння ср., ка́ра, -ры ж.;

наложи́ть взыска́ние налажы́ць спагна́нне.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

маргну́ць сов., однокр.

1. моргну́ть, мигну́ть;

2. (подать знак) мигну́ть, подмигну́ть, моргну́ть;

3. перен. мигну́ть, моргну́ть;

1-3 см. марга́ць;

во́кам не м. — гла́зом не моргну́ть;

як во́кам м. — в одно́ мгнове́ние, в оди́н миг

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

го́лас, -су м., в разн. знач. го́лос;

удалечыні́ пачу́ўся г. — вдали́ послы́шался го́лос;

высо́кі г. — высо́кий го́лос;

рама́нс для двух галасо́ў — рома́нс для двух голосо́в;

г. кры́тыкі — го́лос кри́тики;

пра́ва ~су — пра́во го́лоса;

раша́ючы г. — реша́ющий го́лос;

адда́ць г. — отда́ть го́лос;

пазба́віць ~су — лиши́ть го́лоса;

стра́та галасо́ў — (в результате выборов) потеря́ голосо́в;

пада́ць г.пода́ть го́лос;

не падава́ць ~су — не подава́ть го́лоса;

г. у г. — го́лос в го́лос;

на ўвесь г. — во весь го́лос;

у адзі́н г. — в оди́н го́лос;

не сваі́м ~сам (крыча́ць) — не свои́м го́лосом (крича́ть);

крыча́ць не́мым (дурны́м) ~сам — крича́ть благи́м ма́том; реве́ть белу́гой;

павыша́ць г. — (на каго) повыша́ть го́лос (на кого);

падня́ць (узня́ць) г. — подня́ть го́лос;

пада́ць г.пода́ть го́лос;

пада́ць г. — (за каго, што) пода́ть го́лос (за кого, что);

сарва́ць г. — сорва́ть го́лос;

магі́льны г. — моги́льный го́лос

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

аказа́цца I сов. оказа́ться;

ён ~ўся знаёмым — он оказа́лся знако́мым

аказа́цца II сов.

1. (сказать что-л.) пода́ть го́лос; (с отрицанием — ещё) сло́вом не обмо́лвиться;

не́хта ~за́ўся з друго́га пако́я — кто́-то по́дал го́лос из друго́й ко́мнаты;

маўча́ў уве́сь час і не ~за́ўся — молча́л всё вре́мя и сло́вом не обмо́лвился;

2. (откликнуться на зов) отозва́ться

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

поднести́ сов.

1. падне́сці;

поднести́ ру́копись к све́ту падне́сці ру́капіс да святла́;

поднести́ ребёнка к окну́ падне́сці дзіця́ да акна́;

поднести́ ве́щи к по́езду падне́сці рэ́чы да цягніка́;

2. (угостить) пачастава́ць (чым); (подать) пада́ць (што);

3. (подарить) падары́ць; даць гасці́нца;

поднести́ цветы́ падары́ць кве́ткі;

поднести́ что́-л. в пода́рок падары́ць што-не́будзь, даць яко́га-не́будзь гасці́нца;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

све́дение ср.

1. (ознакомление) довести́ до чьего́-л. све́дения даве́сці да чыйго́е́будзь ве́дама;

приня́ть к све́дению прыня́ць да ве́дама;

2. (известие) ве́стка, -кі ж.;

име́ть све́дения о ко́м-л. мець ве́сткі пра каго́е́будзь;

3. мн. (знания) ве́ды, -даў ед. нет;

4. (отчёт) зве́сткі, -так ед. нет;

пода́ть све́дения в срок пада́ць зве́сткі ў тэ́рмін.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дапамо́га ж.

1. по́мощь, вы́ручка; подспо́рье ср.;

бе́гчы на ~гу — бежа́ть на по́мощь (на вы́ручку);

аказа́ць пе́ршую ~гу — оказа́ть пе́рвую по́мощь;

прасі́ць ~гі — проси́ть по́мощи;

то́е, што ты мне даў, бу́дзе ~гай на некато́ры час — то, что ты мне дал, бу́дет подспо́рьем на не́которое вре́мя;

2. (денежная помощь) посо́бие ср.;

выхадна́я д. — выходно́е посо́бие;

ху́ткая д. — ско́рая по́мощь;

пада́ць руку́ ~гіпода́ть (протяну́ть) ру́ку по́мощи;

прыйсці́ на ~гу — прийти́ на по́мощь

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)