Памы́лка ’няправільнасць у дзеяннях, учынках, выказваннях, думках і г. д.; няправільнае напісанне слова’. Суфіксальны (суф. ‑к‑) дэрыват ад памыляцца < мыляцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абмы́львацца I несов.
1. разг. обмы́ливаться;
2. хим. обмы́ливаться;
3. страд. обмы́ливаться
абмы́львацца II несов., обл., см. памыля́цца
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ахмы́лка ’памылка’ (Шат.), ахмыляцца ’памыляцца’ (Шат.). Ад абмылка, абмыляцца ’тс’ з распадабненнем губных, магчыма, пад уплывам іншых слоў тыпу рус. маск. хмы́лом ’хутка, паспешна’. Гл. мыляць, памылка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Амы́лівацца ’часта памыляцца’ (Нас.), омылити (1583) (Нас., гіст.), омыляти ся (1583) (Нас. гіст.), амылка ’памылка’ (Нас.), омылка (1634) (Нас. гіст.), амыльны ’памылковы’ (Нас.) < польск. omyłka, mylić (Брукнер, 350).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мількава́ць ’маніць’ (свісл., Сл. ПЗБ). Да памы́лка, ‑мылі́ць, (па)мылі́цца. Параўн. і шальч. мільну́ць ’памыліцца’ (там жа). Мена мы‑ > мі‑ балтыйскі ўплыў. Да паўн.-прасл. myliti ’памыляцца’, ’замінаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мы́ліцца ’вагацца, быць у нерашучасці’ (Бяльск.), ’адчуваючы сумненне, нерашучасць, цягнуць з рашэннем якой-небудзь справы’ (Рам. 3; раг., Нар. Гом.), ’дзьмуцца, крыўдзіцца’, ’саромецца сказаць што-небудзь’ (Юрч.), мы́ліць ’вельмі марудна рабіць’ (навагр., З нар. сл.). Да му́ліць (гл.).
Мылі́цца, мыля́цца, мылі́ць, ’памыляцца, ашуквацца’ (ТСБМ, Нас., Др.-Падб., Касп.; Крыў., Дзіс.; віл., Сл. ПЗБ), маст. ’загаворвацца’ (там жа), ’збіваць з панталыку’ (КЭС, лаг), ’не разлічваць як трэба, блукаць’ (свісл., ваўк., Сцяшк. Сл.), ’не трапляць’ (Сцяц.); ваўк. мыля́ць ’перашкаджаць’, шальч. мыльну́ць ’памыліцца’ (Сл. ПЗБ). З польск. mylić się, mylać ’памыляцца, уводзіць у зман’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
огова́риваться
1. (делать оговорку) агаво́рвацца;
2. (ошибаться) абмаўля́цца, памыля́цца, агаво́рвацца;
3. страд. абгаво́рвацца; абумо́ўлівацца, агаво́рвацца; см. огова́ривать.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Абма́х, абмашка ’памылка’ (Нас., Др.-Падб., Гарэц., Бяльк., Юрч., Касп., Яўс.), абмахівацца ’памыляцца’ (Нас.), абмахнуцца ’памыліцца’ (Бяльк.). Параўн. абмахаць, абмахнуць ’аббегчы, хутка абысці’ (Нас., Бяльк.). Параўн. рус. промах, а з словаўтваральна-семантычнага боку бел. абвіхнуцца ’памыліцца’ (гл.). Магчыма, створана на аснове апошняй формы кантамінацыйным шляхам.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
грашы́ць, грашу, грашыш і грэшыш, грашыць і грэшыць; незак.
1. Рабіць грэх (у 1 знач.). Хто спіць, той не грашыць. Прыказка.
2. супраць чаго або чым. Памыляцца, парушыць якія‑н. правілы; мець які‑н. недахоп. Грэшыць супраць праўды аўтар і тады, калі піша, як хлопчыкі знайшлі зброю ў лесе. «ЛіМ». Уся рэзалюцыя наваіскраўцаў аб часовым рэвалюцыйным урадзе грашыць тым жа грэхам, што і іх рэзалюцыя аб паўстанні. Ленін.
•••
Няма чаго богу грашыць — пра дарэмную скаргу, незадавальненне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блы́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. што. Бязладна пераплятаць (пра ніткі, валасы і пад.).
Б. валасы.
2. Гаварыць, расказваць без лагічнай сувязі; памыляцца.
3. Памылкова прымаць адно за другое.
Б. блізнят.
4. Не цвёрда разбірацца ў чым-н.
Б. словы.
Б. даты.
5. Расстройваць, разладжваць.
Б. планы.
6. Наўмысна ўскладняць, рабіць незразумелым.
Б. сляды (таксама перан.: старацца адвесці падазрэнне).
7. Умешваць каго-н. у якую-н. непрыемную справу.
|| зак. заблы́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 1, 5 і 6 знач.), зблы́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 1—6 знач.), пераблы́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 1—4 і 6 знач.) і ублы́таць, -аю, -аеш, -ае; -аны (да 7 знач.).
|| наз. блы́танне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)